Het hoofdkantoor van De Schelde in aanbouw, 1914. (Fotocollectie Gemeentearchief Vlissingen)
De oorlog komt dichterbij
In Europa heerst er een gespannen situatie
na bijna honderd jaar betrekkelijke rust. De
oorzaak ligt bij het groeiend nationalisme
en gewijzigde machtsverhoudingen. De
eenwording van Duitsland heeft belangrijke
gevolgen voor het machtsevenwicht. Met
het aannemen van de Vlootwet start het
nieuwe Duitsland een wapenwedloop met
Engeland, welk land in het bezit is van de
sterkste vloot ter wereld. Er ontstaan bond
genootschappen zoals die tussen Engeland,
Rusland en Frankrijk aan de ene zijde en
een verbond tussen Duitsland, Oostenrijk/
Hongarije en Italië aan de andere kant. In
het oosten van Europa, met name op de
Balkan, lopen de spanningen verder op.
De moord op de Oostenrijkse troonopvol
ger Frans Ferdinand en zijn echtgenote
door een Servische nationalist wordt door
Oostenrijk gezien als een agressieve actie
van de zijde van Servië. Op 28 juli 1914
verklaart Oostenrijk officieel de oorlog
aan Servië. Dan treedt het systeem van de
bondgenootschappen in werking met als
resultaat De Grote Oorlog.
In de Vlissingsche Courant van 29 juli 1914
wordt op de tweede pagina uitgebreid aan
dacht besteed aan de oorlogsverklaring.
Deze nieuwsberichten zorgen voor onge
rustheid bij de Nederlandse bevolking, die
alleen maar toeneemt door het besluit van
de Nederlandse regering tot mobilisatie van
de strijdkrachten ondanks het streven naar
neutraliteit.
Geruchten
Een op volle toeren draaiende geruchten
stroom zorgt vervolgens voor paniek. De
bevolking gaat massaal levensmiddelen
hamsteren waardoor er kans op prijsstijgin
gen ontstaat. Om protesten en opstootjes
te voorkomen geeft een inderhaast opge
stelde wet de burgemeester verregaande
bevoegdheden. Hij mag levensmiddelen en
grond- en brandstoffen in beslag nemen
om deze tegen redelijke prijzen te laten
verkopen. In Vlissingen vraagt de directie
van het postkantoor extra politietoezicht
wegens een stormloop van klanten die
hun spaartegoeden willen opnemen bij de
Rijkspostspaarbank. De Nutsspaarbank
6
Den Spiegel