reyse [keer] een maant gagie verbeuren'.20
Op godslastering stond 'aght daagen in de
boeyen te stitte te waater en te broot'.21
Het einde
In 1712 werd de kolonie opnieuw door
Fransen geteisterd. Baron de Mouans kon
ingehinderd de rivier opvaren tot voor het
fort. Commandeur Steven de Waterman
bood kranig tegenstand, maar na verraad
door ene Francois Tirol konden de Fransen
het fort innemen. De Fransen eisten een
brandschatting van 600.000,- die uitein
delijk gehalveerd werd en per wisselbrief
betaald. De raadsleden Gerard de Veerman
en Hendrik van Doorn werden als gijzelaars
meegenomen naar Frankrijk.
Dit bedrag was echter een gigantische last
voor de kleine kolonie en de Van Peres
konden dit niet opbrengen. Zij weigerden
in eerste instantie de betaling en werden
uiteindelijk gedwongen de kolonie in 1713
aan de Fransen af te staan. Wegens de
Spaanse Successieoorlog ging dit niet door,
waarop in 1714 de kolonie verkocht werd
aan Amsterdamse kooplieden die deze
brachten in de Sociëteit van Berbice, waar
de familie Van Pere wel een belang in hield.
De Veerman en Van Doorn waren onder
tussen beiden overleden. Uiteindelijk werd
de kolonie in 1803 door de Engelsen inge
nomen en in 1815 definitief afgestaan. De
Engelsen voegden het gebied samen met
de voormalige Nederlandse kolonies aan
de Demerara en Essequebo als de nieuwe
kolonie Brits-Guiana.
Tijdslijn:
1627 De eerste kolonisten vertrekken naar
Berbice
1628 Stichting kolonie
1666 Engelse aanval afgeslagen, Esse-
quebo vanuit Berbice heroverd
1673 Muiterij
1678 Vrede met indianen na een indianen-
oorlog
1687 Verwoesting door opstand indianen-
oorlog
1689 Verwoesting en brandschatting door
Franse kaper Du Casse
1712 Brandschatting door de Franse ka
per Baron de Mouans uit het eskader
van Jacques Cassard
1714 Patroonschap wordt verkocht. In
1720 komt de kolonie in handen van
de Sociëteit van Berbice
GEERT STROO is archivaris van de ge
meente Sluis en werkt daarnaast aan een
PHD over de Zeeuwse patroonschappen
in de West. Heeft u vragen, opmerkingen
of aanvullingen? Mail gerust naar geert-
stroo@gmail.com.
Bibliografie
- Bel, M., van den, Hulsman, L., en Wagenaar, L., De
reizen van Adriaan van Berkel naar Guiana (Leiden
2014).
- Hartsinck, J.J., Beschryving van Guiana, of de wil
de kust in Zuid-America (Amsterdam 1770).
- Heijer, H. den, Emmer, P. e.a., Grote atlas van de
West-Indische Compagnie, deel II: De Nieuwe WIC:
1674-1791; Comprehensive atlas of the Dutch West
India Company, volume II: The New WIC, 1674
1791 (Voorburg 2012).
- Hulsman, L., Nederlands Amazonia; handel met
indianen tussen 1580 en 1680 (proefschrift Amster
dam 2009).
- Joose, L. J., Geloof in de nieuwe wereld; ontmoe
tingen met Afrikanen en Indianen (1600-1700)
(Kampen 2008).
- Kouwenberg, S., 'Dutch Guiana: Demographics
and living conditions and the emergence of Dutch
Creoles during the first one hundred years; 1580
1675', in: Journal of language contact nr. 8 (2015),
pp. 70-90.
- Netscher, P.M., Geschiedenis van de kolonien Esse-
quebo, Demerary en Berbice; van de vestiging der
Nederlanders aldaar tot op onze tijd (Den Haag
1888).
- Plakkaatboek van Guyana 1670-1816. Digitaal
raadpleegbaar via http://resources.huygens.knaw.
nl/retroboeken/guyana/#page=0&accessor=search_
in_text&view=homePane
- Postma, J.M., The Dutch in the Atlantic slave trade
1600-1815 (Cambridge 1990).
- Sleutel, C.J.K., De Waalse kerk van Vlissingen
(Vlissingen 2015).
14
Den Spiegel
