inbeslagname van het vlaggetje als conse
quentie. In de Acacialaan staan goudsbloe
men voor het raam. De bewoner moet ze
verwijderen. De Walstraat staat, zeker op
zaterdagmiddag, bekend als flaneerstraat.
Vooral de oudere jeugd maakt van de ge
legenheid gebruik de NSB-colporteurs te
treiteren die bij de Scheldemuur staan op
gesteld. De jongens dragen vaak een Unie
speldje op de revers van hun beige regen
jas. In de bioscoop beginnen de bezoekers
hard te sissen of te kuchen wanneer er op
namen getoond worden van een redevoe
ring door een NSB-er. Er komt een verbod
op het dragen van uniformen, waardoor de
padvinderij niet meer mogelijk is.
Strengere maatregelen
De maatregelen krijgen echter al snel een
grimmiger karakter. De kranten komen on
der controle te staan van de Duitsers met
censuur als gevolg. Datzelfde geldt voor de
radio. Het is verboden om naar het vanuit
Londen uitgezonden Radio Oranje te luis
teren. Omdat dit verbod massaal wordt
genegeerd moet bijna iedereen in 1943
zijn radio inleveren. Velen verstoppen hun
radio en proberen stiekem de nieuwsbe
richten vanuit Londen te volgen. Politieke
partijen (de NSB uitgezonderd) worden
verboden. In 1941 wordt de democratie in
feite stopgezet door de gemeenteraden en
andere bestuursorganen te verbieden ver
gaderingen te beleggen. Vervolgens zijn er
de vorderingen. Zeer veel vorderingen door
de Duitsers. Je huis kan zomaar worden
opgeëist voor de huisvesting van militairen.
In Vlissingen gebeurt dit op grote schaal,
waarbij vooral de voorname panden op de
boulevards en in de omgeving van het park
huisvesting bieden aan hoge Duitse officie
ren. Lagere rangen moeten genoegen ne
men met minder. Alles wordt zeer secuur
door de bezetter georganiseerd en voor ie
dere gevorderde woning wordt aanvankelijk
netjes een vergoeding betaald. Niet alleen
woningen worden gevorderd. Ook gemeen
telijke gebouwen, zoals ziekenhuizen en
scholen krijgen nieuwe gebruikers. De ver-
Duitse officieren op het dak van een pand aan
Boulevard de Ruyter, circa 1943.
(WO II Collectie J. Tuynman)
schillende gevorderde zaken vormen een
lange bizarre lijst: paarden, wagens, moto
ren, vrachtwagens, schrijfmachines, krui
naaimachines, fietsen, schoenma
kersmachines, honden.
Boeren moeten hun weidegrond en lande
rijen afstaan voor de bouw van Duitse ver
dedigingswerken. In 1943 komen de meta
len aan de beurt. Door deze maatregel is
het carillon van de Sint Jacobstoren naar
beneden getakeld, naar Duitsland vervoerd
en omgesmolten. En dan is er nog de dis
tributie. Een groot aantal eerste levensbe
hoeften komt op de bon.
Beperkende maatregelen
Op een zeker moment worden de aan zee
gelegen delen van de stad geëvacueerd. De
inwoners mogen er zelfs niet meer komen.
Een waslijst dus van maatregelen waar
door er van een zekere vorm van vrijheids
beperking sprake is. Dit begrip krijgt een
nog zwaardere lading wanneer de Duitsers
arbeid gaan vorderen en inwoners gaan
verplichten voor de Weermacht te gaan
werken. Uiteindelijk is er sprake van het
ontnemen van de vrijheid. De Duitsers ne
men vanaf 1940 diverse maatregelen tegen
de joodse inwoners. De verboden nemen
al snel in hevigheid toe om uiteindelijk in
maart 1942 te resulteren in de verplichte
verhuizing van alle joodse inwoners naar
Amsterdam. Later zal blijken dat hen meer
is ontnomen dan hun vrijheid.
22
Den Spiegel
