7 7
n*v»*vi -rnvfa&tApd 0+rr7***4u6* ,<4t4**4*w,
&>n t^éstc* •#-**- r4t***<* r&t+u, /faya+u.
dtui **t eC* ftoymtS 4fa* 4t*4tyt
i^*yi^r*iy +**71 /•&£rvjf&C<.
6n stotS -fc/tt^ -rtm 4144o6c -nt* 1+?-,
<k*«A*it*tyyl**i 4*i /&&1
■*4t*< fas ■+t>rr-+Cy*U ^rCAiM Cfrts?
Voor de Duitse nationaal socialisten moet
een boek passen in hun gedachtewereld.
Vrijheid van meningsuiting, voor Neder
landers een groot goed past daar niet bij.
Zo worden boeken verboden die blijk ge
ven van waardering voor joden of door
hen geschreven literatuur. Ook interesse in
bijvoorbeeld marxisme, bepaalde filosofi
sche stromingen of meer algemeen vijan
den van het Duitse Rijk zorgt dat boeken
op de lijst van verboden boeken komen.
Het Departement van Volksvoorlichting en
Kunsten in Den Haag is hiervoor verant
woordelijk. Om een paar voorbeelden te
noemen, schrijvers als Menno ter Braak,
Johan Huizinga, Herman Heijermans,
Johan Fabricius, A. den Doolaard, Bertus
Aafj es, Vestdijk, Top Naeff, Ed. Hoornik,
onder anderen mogen niet meer worden ge
lezen. De lijst is eindeloos veel langer. Zelfs
een kinderboek als Dik Trom komt op de
lijst van verboden boeken, omdat er ergens
een passage voorkomt waarin jongens tij
dens hun spel roepen: 'Weg met de moffen,
leve het Huis van Oranje!' Ook Kuifje, van
de Belgische tekenaar Hergé ontkomt niet
aan de censuur. Je vraagt je af wat er over
blijft. Dat is ook wat de Vlissingse biblio
thecaresse denkt. Zij wordt op een gegeven
moment bij de burgemeester, P. Callenfels
op het matje geroepen. Verboden boeken
staan bij haar nog steeds op de planken en
ook ontbreken NSB-tijdschriften en andere
Duits gezinde publicaties in de leeszaal. Zij
ÏK*t^ÜC< t&*6t44**4c< 6&WAr70ias<
*4i*(ycJ****ijr44i! i4**iaAi tM-f&t,
ta+vu^ ./Hcci y4^y**>**{
4i 4*41^ -non. -4*^7 4>r&+' 4*1 &tstJ4éC&*ytfiUt
y4**y* *~t. e&*i A*^4i *6y**i/-'*t+>Vfx4
Fragment uit het jaarverslag over
1944 van de openbare leeszaal, ge
schreven door Annie M.G. Schmidt.
(Gemeentearchief Vlissingen,
Archief Openbare Bibliotheek)
heeft lang geweigerd deze in de leeszaal
aan te bieden.
Het water
Al in de zomer van 1944 wordt het moei
lijk voor het bibliotheekbedrijf. Het aanbod
aan boeken mindert, ze raken stukgele
zen. Nieuwe boeken zijn er nauwelijks.
Vanaf half september verblijft de directrice
in Zuid-Beveland. Zij is daar op bezoek en
kan niet terug. Er is dan alleen een assi
stente in de leeszaal aanwezig.
Begin oktober worden de dijken gebom
bardeerd en loopt Walcheren onder water.
Gelukkig blijft de leeszaal droog, maar
moet wel gesloten worden omdat de assi
stente in het overstroomde gebied woont
en alleen zo nu en dan, wadend door het
water kan komen kijken.
Half november is de directrice weer terug.
Zij treft een beschadigd gebouw aan, gra-
naatschade, waterschade aan de boeken
door het kapotte dak. Leden van de Prinses
Irene Brigade helpen bij het opruimen en
de noodreparaties. Padvinders helpen puin
ruimen en schoonmaken. De leeszaal krijgt
een uithangbord: Public Library, Reading en
Writingroom for the Forces.
Het wordt een gewaardeerd centrum in
het natte en vernielde Vlissingen, bezocht
door burgers en militairen. (Verslag van de
Vlissingsche leeszaalwederwaardigheden
1944/1945, 15 juni 1945)
28
Den Spiegel
