Het snoepje van de week
De winkels van De Gruyter in Vlissingen
Jules Braat
P. de Gruyter Zoon.
Het Snoepje van de Week, Betere waar en 10%
korting, wie kent die uitdrukkingen niet?
Het waren slogans van het kruideniers-/
supermarktbedrijf P. De Gruyter en Zoon dat
tot 1977 in heel Nederland winkels
exploiteerde, ook in Vlissingen.
Begin
In 1818 begon Petrus de Gruijter (1795
1867) in Den Bosch met het grutten van
graan en splitten van erwten. In de daarop
volgende jaren kocht hij enkele panden en
verplaatste zijn zaak in 1838 naar een gro
ter terrein.
Petrus beschikte over zakelijk inzicht en
kocht producten van boeren uit de omtrek
om die met winst op de markt te verkopen.
In 1853 richtte hij met zijn zoon Louis de
Vennootschap P. de Gruyter en Zoon op.
Het bedrijf ontwikkelde zich gestaag maar
was aanvankelijk toch een Bossche aange
legenheid.
Expansie
In 1897 droeg Louis de leiding over aan zijn
zonen Lambertus en Jacobus (Jacques).
Die pakten de zaken voortvarend aan en
bouwden in de loop der jaren het bedrijf uit
tot een florerende onderneming. Lambertus
had de leiding over de productieafdeling en
Jacques was de man van de winkelexploi
tatie.
De broers hadden de tijd mee. Van 1879
tot 1892 had de landbouw onder een crisis
geleden maar in 1897 was de economische
toestand verbeterd, de grutterij werd gemo
derniseerd. Productie en detailhandel wer
den geïntegreerd dat wil zeggen in eigen fa
brieken werden artikelen geproduceerd die
in eigen winkels werden verkocht.
Het bleef niet bij Den Bosch, in 1896 werd
een sprong over de grote rivieren ge
waagd en een winkel in Utrecht gevestigd,
weldra gevolgd door nog twee en één in
Amsterdam. De broers streefden naar een
landelijk netwerk van filialen. Die opzet
kwam vanaf 1905 goed op gang, in 1910
waren er al 19 filialen, voornamelijk in gro
tere steden. In 1921 werd de honderd be
reikt en middelgrote steden hadden toen al
twee vestigingen. De top werd omstreeks
1966 bereikt met 500 vestigingen.
Vlissingen
De Gruyter werd op 9 december 1922 in
geschreven in het register van de Kamer
van Koophandel Middelburg op het adres
Kleine Markt 5 te Vlissingen. Nadat het
pand was aangepast aan de eisen van het
bedrijf werden in november 1923 nette, flin
ke winkeljuffrouwen, niet beneden 18 jaar
gevraagd. Een maand later was de ope
ning. De Vlissingse Courant schreef lovend
over de prachtig afgewerkte winkel met
Eu kapi# .naii' taifii+l J! hM MMchnlnH
En hHfl aan mcn-gotn van npwifljtit* I
nu.r*.p h*r l,T.n .tl Wji all-, I i«duHm
□m □iu|Ih'i M" gm U«*l MWkknlbm'
2+ «n '*êt li*UA t" ".óirtilljn rui gmi,
Wudi duo iijktf |^n
M "1 Mtlf IUa>WW Ji-P.1 rvi •iinif 'in
lm éh iiwn ikiCEii, au jij taiuh, .>|itri
Zip f DEL itQDnMW, valcqHi pikTr nracK.
En n nu lAtid ruCr -*Mr ni-ib
G-ufl+r 4 i.nn
fin MWTHl|k BWoL dtn nardHl kiHOi m.jia |n*.r.
iBfl Hn «uki nu djjI w J"«i.r-| ah poad •+?*-■«
fan doo* NapctWÈMa fÖUöL «M 1 kMMm 11)
Dim éiM* ■*-■>& C-*P**i M dvMlt nWHf'
|*n h|u MLmmJJ rnot c-c* m iw r-Jn fcaceatil
D* Gruyrar'a Kolft* «O. 7B. M, 1G>0 an' 120 nanta pK pond.
U| wUhp van t p*od ttoAt* vnlvahu! «h*fl I MfcpMHdlrift.
■Hi uAlpnp tui A pond iCotHa dntvArtf.1 -Tittl ft ë«*kM WlfiiUaldfc.
■4 iukHf Tan Ift pond ftdttl* ddFrin#f M dakpan Kpj4^1fkip*
Dm ndiBi .t (ildij tmiJ Dlk-Sfiuw Zi mini 1M n r,i wuluSMS
2 iplll «III UHklll It HldrilbKg Ei i 'iiir;r i.
ZB Beeldbank, PZC 26 maart 1924, p 6
14
Den Spiegel