tingsschema opgesteld waarbij rekening
werd gehouden met drukke zaterdagen. Op
zulke zaterdagen was levering van groente
en brood wel eens een probleem en moest
de reservevoorraad worden aangesproken.
In de zomer werd ook veel gebruik ge
maakt van vaste hulpkrachten en scholie
ren. De omzetcijfers in de zomer waren 150
tot 175% hoger dan in de winter.
Verandering
De kruideniersbranche had in de jaren
zestig drie grote spelers, Albert Heijn, De
Gruyter en Simon de Wit. Vooral Albert
Heijn was een geduchte concurrent. Einde
1962 had De Gruyter 489 winkels, AH 363
en Simon de Wit 146, vooral AH was bezig
met een inhaalslag en concentreerde zich
op de vestiging van supermarkten. Door
toegenomen welvaart had het publiek meer
te besteden, bij De Gruyter was het assor
timent beperkt omdat vrijwel uitsluitend ei
gen producten werden verkocht waardoor
klanten wegliepen. Toen het bedrijf het
aanbod uitbreidde pakte dit kostenverho
gend uit en werd de interne organisatie ge
compliceerder.
De leiding heeft niet tijdig op de verande
ringen in de samenleving gereageerd, wel
verschenen veel rapporten maar het beleid
veranderde niet.
In 1965 nam grootaandeelhouder Unilever
het bedrijf over en koos voor een super
marktorganisatie en verkoop van nieuwe
producten. Aanvankelijk leek de nieuwe
strategie aan te slaan en werden klanten
teruggewonnen, maar toen het 10% korting
systeem werd aangepast ging het bergaf
waarts. Ook De Gruyter 's Metromarkten
met lage prijzen mislukten, in 1970 gooide
Unilever de handdoek in de ring en ver
kocht het bedrijf aan de Steenkolen Han
delsvereniging (SHV
Onder SHV vleugels leek het even goed te
gaan maar einde 1972 bleek dat de winst
van SHV sterk negatief werd beïnvloed door
De Gruyter. Toch bleef SHV er nog in gelo
ven en ondersteunde de bouw van 'super
stores', het Trefcenter in Middelburg is daar
een voorbeeld van.
Aftakeling/einde
Al snel bleek dat SHV zich aan De Gruyter
vertild had, vanaf 1976 werd het bedrijf in
hapklare brokken verkocht. Koninkl ijke
Bijenkorf Beheer (KBB) kocht de Tref-
centers in Middelburg en Venlo en winkel
keten Schuitema/Spar nam winkels over.
SHV hield aan het avontuur met De Gruyter
een financiële kater over met een geschat
verlies van 85 miljoen. In april 1977 werd
de zaak in Vlissingen tijdelijk gesloten en
omgebouwd tot Centrawinkel. Daarmee
verdween de winkelnaam De Gruyter voor
goed uit Vlissingen.
JULES BRAAT, geboren in Vlissingen.
Geïnteresseerd in geschiedenis, volgde
in vrije tijd opleiding Geschiedenis MO.
Publiceert regelmatig in Den Spiegel
en De Wete van de Heemkundige Kring
Walcheren.
Bronnen
Gemeente 's-Hertogenbosch Erfgoed 's-Hertogen-
bosch
- Archief De Gruyter Toegang 102: inv.nrs. 24, 50, 55,
160, 162, 187, 212, 235, 266, 277, 278, 279, 280,
326, 328, 612
Zeeuws Archief
- Kamer van Koophandel, Handlesregister Middel
burg, inv.nrs. 591, 10914, 10915
- Toegang 434, inv.nr. 477
Gemeentearchief Vlissingen
- Toegang 102, inv.nrs. 397, 981, 1088B, 1089,
2184
ZB Beeldbank
- Diverse bladen
Literatuur
- Kees van den Oord. De Gruyter, geschiedenis van
een kruideniersimperium
- Paul Kriele. De Gruyter's Snoepje van de week
- Frans van Gaal. De fabriek in de etalage
- Roger Miellet Honderd jaar grootwinkelbedrijf in
Nederland.
Opmerking:
In de Burgerlijke Stand wordt de familienaam als de
Gruijter geschreven, als bedrijfsnaam wordt De Gruyter
gebruikt.
Januari 2020
21
