Wachtschip Zr.Ms. Bulgia, op de achtergrond de kleine kappen boven de dwarshellingen; prentbrief
kaart. (Zeeuws Archief, Prentbriefkaartencollectie Vlissingen)
onderstrepen, vestigt ook ingenieur Turk
zich permanent in Vlissingen. Hij is de
voornaamste adviseur van de minister van
marine als het gaat om de marine scheeps
bouw. Vanuit Vlissingen onderhoudt hij het
nodige contact met de andere Nederlandse
marinewerven en stuurt hij deze zo nodig
aan. Zijn opvolger is de bekende ingenieur
Tideman, de grote man achter de scher
men bij de oprichting van de Kon. Mij. De
Schelde. Een van de experimenten is het
ombouwen van een bestaand zeilfregat
naar een raderstoomschip. Men zaagt het
fregat Zr.Ms. Rijn simpelweg in tweeën en
verlengt het met een middenstuk waarin en
de machines en de raderwielen een plaats
moeten vinden. Het project loopt uiteinde
lijk op niets uit. De bij Cockerill in België
gebouwde machines waren te groot en
te zwaar. Het weer verkleinde en tot zeil
schip teruggebouwde fregat doet nog ja
ren dienst. Dit alles speelt zich af tussen
1825 en 1830. Het geeft wel aan dat in
tegenstelling tot wat vaak wordt gezegd de
Koninkl ijke Marine niet altijd conservatief
was met de introductie van nieuwe ideeën
in de negentiende eeuw. Dat wordt des
te meer onderstreept door de aankoop in
1826 van de Calpe, in dienst gesteld als de
Zr.Ms. Curagao, het eerste raderstoomschip
in de Nederlandse marine. Uitgerekend de
Vlissingse marinewerf speelt een belangrij
ke rol in de modernisering van de oorlogs
vloot.
Wat wel lukt, is de ombouw van zeilsche
pen tot drijvende (gepantserde) batterijen.
Tijdens de Krimoorlog (1853-1856) blijkt
dat houten zeilschepen geen partij meer zijn
voor kustbatterijen. Frankrijk en Engeland
voorzien dan oude zeilschepen van pantser
als bescherming. De Koninklijke Marine
volgt al heel snel dit voorbeeld. Turk cor
respondeert met experts in beide landen
en past het geleerde toe in Vlissingen. Het
eerder genoemde Dok van Perry vervult
hierbij een hoofdrol. De Vlissingse marine
werf moet zelfs een rol gaan spelen bij de
fabricage van de benodigde pantserplaten.
Er verschijnen echter donkere wolken aan
de horizon. De regering besluit tot bezui
nigingen op de marine. Er zijn ook teveel
marinewerven in de Nederlanden en na
Rotterdam moet ook die van Vlissingen
verdwijnen. Hevige protesten zijn het ge-
16
Den Spiegel
