t? i '"iA n ^v:v$S'. V»W -]*"ifr i 4' \;:::yix-... L-AVvw t-| /y-i -S Voorbeeld van geïncasseerde grafrechten, waaronder 1 pond, drie schellingen en 4 groten Vlaams (7 gulden) voor de begrafenis van Anna de Ruyter. (Zeeuws Archief, Archief Hervormde gemeente Vlissingen, registers van ontvangsten en uitgaven) X i D tLq-iriA>X MfvVU*!"* ^",1 v n11 laatste woord over gezegd. Bij de longpest is evenals bij corona, de verspreiding van besmet speeksel de boosdoener. De straf en wil van God De pest wordt in de zeventiende eeuw ge zien als de straf of de wil van God. Michiel de Ruyter, zo lazen we eerder, zag het als Gods wil. Soms worden er bededagen in het leven geroepen om de pest een halt toe te roepen. Dat dit dan weer een besmet tingshaard opleverde, wist men toen nog niet. De afhankelijkheid van de wil van God is terug te lezen in verordeningen of uitspra ken uit die tijd. Kanttekening hierbij is dat religie sowieso in veel teksten opduikt. In maart 1666 vaardigen de Staten van Zeeland een plakkaat uit tegen de veel te losse zedelijke moraal van die tijd. Het plakkaat spreekt over 'zware en grouwlij- cke sonden van ontughtigheyt, hoererye en overspel dagelijcx meer ende meer door- breecken'. De bestuurders zijn bang dat de 'Goddelijcke oordeelen, plagen nogh vorder sullen komen door te breken.' De voorzienigheid moet niet getart worden en tussen de regels door lezen we dat de pest al in de provincie is aangekomen. De kerkelijke rekening van 1666 Brandt noemt 24 augustus als overlij densdatum van Anna de Ruyter. Die da tum wordt ook de rekening voldaan voor de begraafkosten: 1 pond, 3 schellingen en 4 groten Vlaams; in het guldentijdperk: 7 gulden. De kosten worden onderschei den in het begraven van: 'groote lijcken' en 'cleijne lijcken' (tot 12 jaar). Anna is niet het enige kind dat wordt begraven in één van de drie kerken in Vlissingen. Naast 29 volwassenen zijn er die maand nog 18 kinderen in de kerken begraven. Wie niet in de kerk werd begraven vond een plaats op het kerkhof van de Sint Jacobs- kerk (34 kinderen en 52 volwassenen), of op het kerkhof bij de Kleine- of Middelkerk (40 kinderen en 58 volwassenen), of op het kerkhof bij de Oostkerk (70 kinderen en volwassenen samen). In augustus 1666 worden er in totaal 302 personen begraven. Hoe moet je je dat voorstellen, meer dan driehonderd begrafe nissen in een maand? 4 Den Spiegel

Tijdschriftenbank Zeeland

Den Spiegel | 2020 | | pagina 6