niet compleet is. Toch levert enig sprokkel-
werk interessante puzzelstukjes op.
De eerste vestiging van Europeanen op
Statia lijkt te stammen uit 1629. Dat jaar
bouwden de Fransen een schans op het
eiland, maar verlieten het vrij snel daar
na weer. Op 25 april 1636 nam com
mandeur Pieter van Corselles het eiland
in voor de Zeeuwse patroon Jan Snouck
en zijn partners. Onder die partners vie
len de Vlissingse notaris en advocaat
Gideon Morris en de Vlissingse schepen
Claes Cornelisz Brouckaert. De patroon
van Berbice, Abraham van Pere, was een
andere partner en hij werd al snel in één
adem met Snouck als patroon van het ei
land genoemd. Ook van de Lampsins wordt
wel eens gezegd dat ze bij de kolonisatie
van het eiland betrokken waren, maar con
crete bewijzen ben ik niet tegengekomen.
Wel speelden zij enkele decennia later op
Sint Maarten en Tobago een belangrijke
rol. Interessant is het wel dat commandeur
Pieter van Corselles dezelfde persoon is die
in 1628 een commissie kreeg om Tobago
in te nemen voor patroon Jan de Moor, de
voorganger van de Lampsins op dat eiland.
der Nederlandse gemeente. Ook Saba,
the unspoiled queen, is sinds dat jaar een
bijzondere gemeente. Het eiland is onder
andere bekend doordat het de kortste lan
dingsbaan van een commercieel vliegveld
ter wereld heeft en met Mount Scenery over
het hoogste punt van Nederland beschikt.
Saba is waarschijnlijk voor de visvangst
en zoutwinning vanaf 1640 gekoloniseerd
vanuit Statia. Vanaf dat moment viel Saba
onder diens bestuur en vormde één pa
troonschap. Sint Maarten, dat een opzich
zelfstaand patroonschap was en in een an
der artikel apart behandeld wordt, kende
in de zeventiende eeuw een eigen geschie
denis. Pas nadat de patroonschappen ein
digden en de drie bovenwindse eilanden in
de schoot van de WIC terugvielen, werden
de SSS-eilanden met elkaar verbonden.
Vandaag de dag zijn Saba en Statia voor
veel zaken afhankelijk van Sint Maarten.
De vroegste geschiedenis
Er zijn waarschijnlijk nog minder primaire
bronnen bekend over de Zeeuwse periode
van de twee eilanden, dan bijvoorbeeld
over Berbice en Tobago. De meeste bron
nen beginnen echter pas na de periode als
Zeeuws patroonschap en vooral over Saba
is erg weinig informatie voorhanden. Dit
zorgt ervoor dat de puzzel van deze periode
Het doel van kolonisatie van het eiland
werd duidelijk verwoord: om 'goede toe
back te planten en goede winninge te
doen'. Dit geschiedde voornamelijk met
Gezicht op Saba, 1860;
litho Jacob Eduard
van Heemskerck van
Beest. (Rijksmuseum
Amsterdam).
Oktober 2020
9
