enproductie uit de periode 1600-1700. Het
zijn vooral succesverhalen: we zien hoe trots
mensen zijn op de zeevaart. Dat het leven
aan boord hard en gevaarlijk is, zien we
soms ook: bij een storm of een schipbreuk in
olieverf kun je, veilig thuis, lekker griezelen.
Alle getoonde schilderijen komen uit de pri-
véverzameling van Anthony Inder Rieden.
Gefascineerd door dit typisch Nederlands-
Vlaamse specialisme, bouwde hij een unie
ke verzameling op van bijna zeventig schil
derijen. Zes daarvan zijn nu in het Zeeuws
maritiem muZEEum te zien. Ze zullen een
belangrijke rol spelen in de toekomstige
nieuwe inrichting van het muZEEum.
De expositie in de Scheldezaal bestaat na
tuurlijk uit de zes schilderijen. In augustus
(toen dit artikel is geschreven) waren ze
nog niet alle zes vanuit Engeland gearri
veerd; door corona was de import enorm
vertraagd. Hopelijk zijn de ontbrekende
twee schilderijen er ten tijde van het ver
schijnen van deze Spiegel wel.
Oog voor detail
In de video die op de tentoonstelling draait
vertelt Anthony Inder Rieden enthousiast
over zijn schilderijen en vraagt hij bijzon
dere aandacht voor de details in de werken.
Die focus hebben we in de Scheldezaal let
terlijk uitvergroot. Je ziet de schilderijen en
daarbij is de afbeelding vele malen vergroot
afgebeeld op de muur of op het raam. Met
tekst, cirkels en kleur sturen we bovendien
je blik naar bijzondere details. Alsof je er
met een vergrootglas bovenop staat. Zo
krijgen de werken een heel verhaal mee en
kun je niet meer naar het originele werk kij
ken zonder die details te zien.
Gastconservator
Remmelt Daalder, gastconservator, is oud
conservator picturalia van het Scheep
vaartmuseum Amsterdam en een specialist
op het gebied van maritieme kunst en ge
schiedenis. Hij heeft het Zeeuws maritiem
muZEEum geholpen om de verhalen ach
ter de schilderijen te ontsluiten. Bij de ten
toonstelling is ook een audiotour beschik-
baar, waarvoor Remmelt de teksten heeft
geschreven. Zo komen de schilderijen echt
tot leven.
Terugkeer uit Azië
Neem het schilderij Terugkeer uit Azië van
Andries van Eertvelt. Remmelt Daalder
neemt je mee naar dat moment in juli
1599. 'Het is feest in Amsterdam. Vier
schepen zijn behouden teruggekeerd uit
Azië. Vanaf het Indonesische eiland Java
zijn ze in een half jaar naar huis gezeild.
Hun scheepsruimen liggen vol met spece
rijen. Daar zal goed aan worden verdiend.
Voor zo'n reis heb je grote schepen nodig,
zoals de Mauritius, het admiraalsschip,
tweede van links. De hele bemanning, of
wat daar nog van over is, lijkt wel aan dek
te staan. Rechts zeilt een veel kleiner schip
naar ons toe, met een matroos op de bo
venste ra. Het is de Overijssel, niet meer
dan vijftig ton, maar toch heel zeewaardig.
Zulke kleine scheepjes zijn ook nodig, die
zijn snel en steken niet erg diep: handig
om onbekende kusten te verkennen. Nog
kleinere bootjes vullen de voorgrond van
het schilderij: daarin zitten enthousiaste
Amsterdammers, die hun nieuwe helden
met eigen ogen willen zien.
De Nederlandse Republiek is in deze tijd
nog in oorlog met Spanje, maar deze suc-
cesreis laat zien dat de Nederlanders net
als de Portugezen en Spanjaarden over de
hele wereld handel kunnen drijven.
Waarom heeft uitgerekend Andries van
Eertvelt deze gebeurtenis geschilderd?
Andries komt uit Antwerpen, en die stad
is immers trouw aan de Spaanse koning?
Misschien zijn er onder zijn klanten ook
Antwerpse kooplui die geld hebben ge
stoken in deze handelsreis. En die vinden
het wel leuk om een herinnering daaraan
in huis te hebben. Van Eertvelt heeft deze
voorstelling trouwens niet zelf bedacht:
dit paneel is een verkleinde kopie van een
groot schilderij van Hendrick Vroom, de be
langrijkste zeeschilder van zijn tijd.'
22
Den Spiegel
