Het schip kwam in 1868 onder de naam Zr.Ms. Tijger in Nederlandse dienst.4
Bron: NIMH-beeldbank. Zr.Ms. Tijger. Monitor 2e klasse. 1868-1895.
kregen elegantere namen als Vahalis, Isala,
Rhenus en Mosa. Deze zijn te herleiden tot
het werkterrein van deze schepen: Waal,
IJssel, Rijn en Maas.
Eveneens in de Amerikaanse Burgeroorlog
ontworpen, werden spar-torpedoboten door
de Zeemacht in dienst genomen en verder
ontwikkeld om de monitoren te ondersteu
nen. De scheepswerf De Schelde speelde
hierbij een belangrijke rol. Het waren aan
vankelijk kleine zeer lage bootjes met een
high-speed stoommachine waarop een
lange stok met een mijn-explosief was ge
monteerd. De bedoeling was tegen een vij
andelijk schip te botsen waardoor de mijn
explodeerde. Men hoopte enorme schade
aan te brengen waarbij de bemanning van
de spar-boot ongedeerd bleef.5
Latere torpedoboten gebruikten een torpe
dokanon waarvan het projectiel een eigen
aandrijving had.6
Als derde type marineschip voor de de
fensieve taak van de Zeemacht werd een
stoom-kanonneerboot ingezet: het zoge
naamde 'strijkijzer'. In feite was het een
kleinere uitvoering van een monitor. Veel
van dat soort scheepjes werd gebouwd door
Christi, Nolet Kuyper te Delfshaven. Dit
resulteerde in de zogenaamde Thorklasse.
Zij werden bijna allemaal gebouwd tussen
1877 en 1890. Het schip had een lengte
van 27 meter en een breedte van 8 me
ter. De maximale snelheid van het vaar
tuig was 7 knopen. Het gros werd kort na
1900 afgedankt. Enkele bleven tot 1940 in
dienst, veelal met andere taken. Op 12 mei
1940 werd één van de laatste van dit type
in de binnenhaven van Vlissingen tot zinken
werd gebracht. Dat was Hr.Ms. Bulgia.
We lezen in de scheepsjournalen over dit
soort schepen dat het 'tuffen' was met een
slakkengang. Aanvankelijk hadden de mo
nitoren twee kanonnen, later teruggebracht
tot één Krupp-kanon. Het 'strijkijzer' hield
het bij één kanon. Bovengenoemde defen
sieve wapensystemen werden in de jaren
'60/'70 van de negentiende eeuw het nieu
we gezicht van de Zeemacht ter verdedi
ging van het Koninkrijk der Nederlanden.7
Het Koninkrijk boog zich die jaren over het
probleem van een grote en rijke geschie
denis in combinatie met een klein West
Europees landje aan de Noordzee. De
buurlanden waren bezig met heel veel geld
enorme marines te ontwikkelen door de
mogelijkheden van de Industriële Revolutie.
Nederland bouwde weliswaar aan een groot
koloniaal rijk in Azië en dat met veel suc
ces, in Europa echter liep men ver achter
bij de grote industriële mogendheden zo-
4
Den Spiegel
