alsof wij gebooren Spanjers waaren.' Wit-
tings kennis van de Spaanse taal kwam dus
geenszins uit de boeken!
Een ander interessant onderdeel van deze
brief vormt juist de taal van Witting. Zoals
vele Zeeuwen uit de lagere sociale klassen,
kon hij weliswaar lezen en schrijven, maar
was zijn schrift volledig fonetisch. Het we
melt in de brieven van de typisch Zeeuwse
zegswijzen. Zo heeft hij het over de kermis
in de stad: '...en ik wense een pleserliege
kerremesse...' Ook de H in Habraham,
van de eerder aangehaalde Constijnken
Simons, maakt meteen duidelijk dat we
hier met een dialectspreker van doen heb
ben. Het gebruik van de hypercorrecte 'h'
in woorden als 'aan' (han, hn) komt veel
vuldig voor in de Zeeuwse brieven. En veel
herkenbaarder Zeeuws dan Geleijn Ver-
brugge over zijn vriend Antony aan zijn
broer Andries in 1664 schreef is haast niet
mogelijk: 'Antonys gaet in de Slijckstrate
woone te bamisse [met de herfst].
Tot besluit
Zeepost uit de aangehaalde sailing letter
projecten biedt vele mogelijkheden voor
interessante invalshoeken van de stads
geschiedenis: vrouwengeschiedenis; het
opstellen van een sociaal stratenplan;
huisnamen; biografische portretten; han
delsnetwerken binnen de stad; demogra
fische gegevens; kennis over bedrijven en
hun handelsagenten; particuliere slaven
handel en het wel en wee van de gewone
Vlissingers en hun bekommernissen ter il
lustratie van een bepaald tijdvak. Naast de
kennis als historische bron vormt zeepost
een goudmijn voor de wetenschap van de
zeventiende en achttiende eeuwse letter-
kunde van het Zeeuws en de destijds ge
bruikte spreekwoorden en gezegdes. Zo
drukte Pieter Talleboom zich kernachtig uit
in januari 1781 toen hij schreef: 'Geij wort
noijt van ge[e]n ko[e]i[t]swaagen oferree-
den maar wel van een strontkar.
Bronnen
Archivalia
- Nationaal Archief, 's Gravenhage (NA)
- 2.22.24, Inventaris van het archief van de High
Court of Admiralty: Prize Papers, ca. 1564-1830.
- The National Archives, Kew (TNA)
High Court of Admiralty 30, inv.nrs. 178 III, 223,
224, 225, 331, 348, 352, 640, 644, 748, 1059 I.
Literatuur
- Jan C. Bliek, Huisnamen en gevelstenen in
Vlissingen 16e-21e eeuw (Vlissingen, 2019).
- Johan Francke, 'Deesen zaak dient in allen op-
zigten op het secreetsten gehouden te worden.'
Het plan van Hogguer De Galz voor een illegale
slavenreis via Angola naar Saint-Domingue (1781)
(Zoutelande, 2020), op pdf beschikbaar via: https://
opac.zebi.nl/vubis/PDF/429902654.pdf
- Gerhard de Kok, Walcherse ketens. De trans-Atlanti
sche slavenhandel en de economie van Walcheren,
1755-1780 (Zutphen, 2019).
Sites
- brievenalsbuit.ivdnt.org
- gahetna.nl
- gekaaptebrieven.nl
- zeeuwpost.nl
JOHAN FRANCKE is maritiem historicus,
gespecialiseerd in de Zeeuwse commissie
vaart en als informatiespecialist en vak
referent verbonden aan ZBBibliotheek
van Zeeland en onder meer projectmana
ger van het sailing letter project Zee(uw)
post.
10
Den Spiegel
