muZEEumnieuws
Zeeuwse handel en wandel
Pol Verbeeck
Vlissingse handelsschepen
Den Spiegel
28
In deze Spiegel gaan we naar de ruimte Handel
van de nieuwe muZEEum-inrichting. Welke
handelsstromen waren er? Wat voor producten
speelden daar een rol? Welke objecten vinden
we in deze ruimte? En wat weten we over de
handelsreizen van Michiel de Ruyter?
Een deel van de schepen die handeldreven
in het Oostzeegebied komt uit Vlissingen.
Daarnaast wordt gehandeld met Frankrijk
(wijn, zout), Spanje (wol, zout) en Por
tugal (suiker). Het zout wordt in Zeeland
geraffineerd en samen met haring uit
gevoerd naar het Baltisch gebied. Daar
wisselen de kooplieden het uit tegen graan
en scheepsbenodigdheden als hout en
In de ruimte Handel komt een prachtig
schilderij te hangen van Arnoldus van An-
thonissen (1631-1703), Slag om de Sont.
Om de handel in het Oostzeegebied te be
schermen stuurt Nederland in 1659 een
oorlogsvloot onder leiding van De Ruyter.
De Oostzeehandel is misschien minder be
kend, maar wel heel belangrijk. Het is de
kurk waar de Gouden Eeuw op drijft.
Zilveren ‘Spaanse matten’ uit VOC-schip De
Rooswijk werden gebruikt als betaalmiddel,
bruikleen Rijksdienst voor het Cultureel
Erfgoed
Michiel de Ruyter vaart vanaf 1640 als
kapitein-handelaar in opdracht van Lamp-
sins naar Noord-Afrika, waar de Vlissingers
al langer handeldrijven. In 1644 gaat hij
met zijn schip de Salamander naar Ma
rokko. Hij verkoopt er voor dertienduizend
dukaten aan tabak, katoen, kruit en gom-
lak. Dit bedrag wordt betaald in goud,
ossenhuiden en koeienhuiden.
In de nieuwe presentatie van het muZEEum
is het scheepsmodel van de Salamander
te zien. En de bijzondere scheepsstoel uit
1621 die het muZEEum in bruikleen heeft
verworven. De rijkversierde scheepsstoel
is niet van De Ruyter geweest, maar komt
waarschijnlijk wel van een Zeeuws schip uit
deze periode.
teer. Een deel daarvan gaat weer mee naar
Zuid-Europa. Vooral de verkoop van graan
is zeer winstgevend.
De Ruyter, zijn Salamander en een
scheepstoel
Handel en andere activiteiten in de West
en Oost
Na 1630 wordt de expansie naar Azië voor
Zeeland steeds belangrijker. Niet alleen
vanwege de handel zelf; maarde VOC
creëert ook enorm veel economische be
drijvigheid. Bijvoorbeeld in de scheeps
bouw. Verder maken de Zeeuwen winsten
in het Atlantische gebied, zoals bij de Wilde
Kust van Suriname en Guyana. Uiteindelijk
bleken vooral niches als kaapvaart, slaven
handel en smokkelhandel bepalend voor
het succes van de Zeeuwen.
Vlissingen staat bekend als kapersnest en
in de smokkelhandel op West-Afrika spelen
de Zeeuwen een hoofdrol. Als het om
geld verdienen gaat, blijken de Zeeuwen
bijzonder creatief te zijn en zij nemen
