betalen hoge prijzen, maar de leveringsplaats ligt verder,
voorheen Wolphaartsdijkse veer, thans in de pakhuizen of ha
ven Goes. Dit stimuleert het zware vervoer. Zag men om de
eeuwwisseling dat meer dan 1500 kg per wagen werd geladen,
de nieuwe wagens torsen in de mobilisatie 2500 kg.
Omstreeks 1900 had het paard reeds veel handenarbeid bespaard,
getuige de aardappelteelt: bij het poten trekt het paard de
aardappelploegmet hetzelfde werktuig werd geschoffeld,
terwijl bij het rooien de aardappelrooier door dezelfde die
ren werd getrokken.
Betreffende het dorsen hoorden wij voorheen in de winter op
de hofsteden het ritmisch geklop van de dorsvlegels, daarna
kwam de treemolen, in beweging gebracht door paarden om de
dorsmachine aan te drijven.
Tijdens de mobilisatie trekt de motor die de grote dorsma
chine aandrijft, van de éne naar de andere plaats, hier zijn
de paarden uitgeschakeld, een begin van werken met motorische
kracht die binnen afzienbare tijd de paarden van de boerderij
doet verdwijnen.
Wat betreft het verenigingsleven moeten wij terug naar het
begin van deze eeuw. Toen de beurtschipper tot het verleden
behoorde, begon de handel haar artikelen tegen concurrerende
prijzen aan te bieden, dit duurde slechts kort, in plaats
van een moordende concurrentie te voeren, begon ze één lijn
te trekken en stelde met grove winsten de prijzen gezamenlijk
vast. De boeren waren hier niet mee gediend. In 1905 richt
ten zij een Coöperatieve Landbouwvereniging op met 20 leden,
zij sluit zich aan als onderafdeling van de Zeeuwse Landbouw
Maatschappijhaar hoofddoel is gezamenlijke aankoop van
kunstmest, haar ledental neemt gestadig toe. Weldra arriveert
de eerste scheepslading kunstmest in de Wolphaartsdijkse ha
ven, gevolgd door vele anderen. Later wordt hier een afde
ling opgericht van de Christelijke Boeren- en Tuindersbond.
Ook de landarbeiders richtten een Christelijke en Algemene
werknemersvereniging op.
Het vervoer in de agrarische sektor heeft zich geheel gemo
derniseerd. De zgn. bandenwagen kwam de mooie, maar onprak
tische wagens, reeds vanouds bekend, verdringen. Men nam
het onderste gedeelte van een auto, waarop een brede planken
bodem werd bevestigd, alle voorkomende produkten werden
daarop geladen. Weldra bleek, dat deze wagens de oude ver
overtroffen. De wegenbouw kwam het vervoer te hulp; de zand
weg werd grintweg, daarop kwam de macadam, die niet voldeed,
14