jaar op de akker, het oudste meisje bleef thuis om voor de
kleinere kinderen te zorgen.
Rondom het huis ligt een grote tuin, naast de woning staat
een hok van eigen fabrikaat, de wanden bestaan uit een dikke
laag riet, vastgehecht tussen planken, evenals het dak met
pannen. Dit hok dient tot bewaarplaats voor voedsel en strooi
sel van de geit en de konijnen. Kaast het schuurtje staat,
van hetzelfde materiaal gebouwd, de stal van de geit, iets
verder vindt men de hokken van de konijnen. Door noeste ar
beid, inzonderheid in de zomer, bij het aren lezen na het
oogsten, voorziet het gezin zich van voedsel voor de gehele
winter. De geit is de koe van de arbeider, zij is met weinig
tevreden en geeft door zijn vele en voedzame melk aan het
gezin rijke voeding. Het is de taak van de jongens na hun
werktijd voor het voedsel te zorgen. Als de konijnen slacht
rijp zijn, worden zij, behalve die voor de fok zijn bestemd,
geslacht en als vlees bij de maaltijd gegeten, ander vlees
kent de landarbeider niet, wel krijgt hij bij de maaltijd
een lap spek, het zgn. buffelspek, geïmporteerd uit Argenti
nië. De tuin levert het ganse jaar aardappelen en groente,
de bewerking die vele uren vraagt wordt in de vroege morgen
of late avond uitgevoerd. Wanneer moeder met de vrouwelijke
jeugd na de avondmaaltijd alles schoon in de kast heeft op
geborgen, begint zij met de oudste dochters de kleren te
herstellen. Als door het vele kruipen over de harde klei de
knieën van de broeken der mannen stuk zijn geraakt, wordt
over de kapotte plek een lap genaaid, spottenderwijs maken
dan de collega's gebruik van het oude devies: "Zij zijn in
het gilde van de gelapte broeken". Het loon van een volwassen
man bedroeg in de laatste helft van de vorige eeuw 90 cent
per 10-urige werkdag, van een vrouw U5 cent, van kinderen
naar gelang de leeftijd, onze boer geeft hen, als door regen
niet op de akker kan worden gewerkt, werk in de schuur. "Re
genverlet" kennen zij niet. Dit was geen gewoonte. Over het
algemeen werd op zon- en feestdagen en bij regenverlet geen
loon uitbetaald, wat voor verschillende arbeiders armoede
betekende.
Als één der dochters van het boerengezin trouwt, .betekent
dit voor de anderen meer werk, de boerin heeft hulp nodig.
De oudste dochter van onze arbeider had de boerin bij de
schoonmaak reeds enkele malen geholpen "tot volle tevreden
heid", zij wil dit meisje als dienstbode voor dag en nacht
nemen. Als haar ouders dit goed vinden en het meisje zelf
19