19
ALS HET BEESTJE MAAR EEN NAAM HEEFT,
door F.H. de Klerk.
In het midden van de zeventiende eeuw waren er veel land
bouwers die in financiële problemen kwamen. Door tegenval
lende opbrengsten en slechte economische omstandigheden
kwamen velen van hen in de knel te zitten. Met name zij die
als pachter op een boerderij van een grootgrondbezitter
werkten hadden het moeilijk om hun jaarlijkse pacht op te
brengen.
Op Zuid-Beveland was het in die periode niet anders. Ook
daar waren veel boerderijen eigendom van grote heren die
elders vertoefden. Zij hadden rentmeesters en zaakwaarne
mers in dienst, die hun zaakjes behartigden. Zo komen we In
het Goes van rond 1650 een Jacob Schelstrate tegen. Hij was
in dienst bij diverse personen, die rond Goes eigendommen
hadden liggen. Zo trad hij op namens de heer van Dirksland
en namens mevrouw Van Uutwijck. Verder was Schelstrate ont
vanger van de pacht van de molen van Wemeldinge. Ongetwij
feld had hij meer van dit soort financiële baantjes.
In het midden van de zeventiende eeuw was hij steeds be
trokken bij gedwongen verkopingen van goederen, die toe
behoorden aan pachters die achterstallig met hun pacht wa
ren. In 1658 ging Willem Jansse Ponche, landman onder Ove-
zande, voor de bijl. Hij had een schuld van 534 pond van de
pacht over 1655-1658. Schelstrate verkocht zijn hele inboe
del. Eerder al was Jan Cadam, landman in de Nissestelle, te
grazen genomen door Schelstrate. In 1655 werden Cadam's
beesten, gereedschappen en meubelen verkocht vanwege een
schuld van It 21:2:5. De totale opbrengst van de verkoop was
48:4:4. Het overschot gaf Schelstrate aan de pachter.
Na Cadam en Ponche was het in 1659 Marinus Anthonissen
Westdijck, een boer woonachtig te 's-Heer Abtskerke,
die zijn pachten over 1655-1658 niet meer kon voldoen. Zijn
schuld bedroeg It 68:14:2. Waarom hier iets dieper op
Ingegaan In de lijst van runderen die in opdracht van
Schelstrate verkocht werden, worden de mees ten met hun
eigen namen aangeduid. We kunnen in deze lijst dus lezen,
hoe een zeventiende eeuwse boer uit Zuid-Beveland zijn
koeien bij naam noemde. Westdijck bezat de volgende runde
ren
