IETS UIT DE GESCHIEDENIS VAN DE HERVORMDE KERK TE KORTGENE
door ing. J.I. de Regt.
Nadat op 2 november 1532 geheel Noord-Beveland was
overstroomd, werd in 1598 de eerste polder ingedijkt: de
Oud-Noord-Bevelandpolderwaarin de dorpen Colijnsplaat en
Kats liggen. Daarna werd steeds meer land ingepolderd en zo
werd in 1681 de Stadspolder ingedijkt, waarin het dorp
Kortgene ligt. In deze polder stond nog steeds de toren van
het vroegere Kortgene van v66r de overstroming van 1532. Om
deze toren heen bouwde de toenmalige ambachtsheer, Zijne
Excellentie Willem van Nassau, heer van Odijk, enz. een
nieuwe muur en vervolgens bouwde hij de tegenwoordige kerk
daar tegenaan.
Hetgeen ik nu verder daarover vertel, heb ik opgediept uit
de archieven van de kerkeraad en de kerkvoogdij van de
hervormde gemeente van Kortgene. Om te beginnen citeer ik
daaruit: "de nieuw gebouwde kerk van Cortgene is ingeweid
den 14 april 1688 door Petrus Laccher Predikant te
Middelburg, predikende te dien einde des morgens uit Exodus
20 vers 24 en des nademiddags den ganschen 133 Psalm."
Op 10 oktober 1688 werd in de kerk het eerste kind gedoopt
door ds. Cornelius Snouck, die in 1689 onze eerste
predikant werd. Kerkeraadsleden, dat wil zeggen ouderlingen
en diakenen (de functie van ouderling-kerkvoogd bestond
toen nog niet) en predikanten werden in die tijd gekozen
door een gezamenlijke vergadering van de zittende kerkeraad
en de magistraat. Dit heette het Collegium Qualificatum. In
de 17e en 18e eeuw was het gewoonte in de kerkeraad om
iemand bij wie slecht levensgedrag was geconstateerd, zoals
dronkenschap, vechten, vloeken, enz. van het n. Avondmaal
uit te sluiten. Dit duurde dan meestal totdat de betrokkene
voor de kerkeraad "berouw en boete" had gedaan.
De tegenstellingen tussen patriotten en prinsgezinden aan
het einde van de 18e eeuw schijnt ook aan Kortgene niet
zonder meer te zijn voorbijgegaan. In 1792 verzoeken
namelijk een viertal personen aan de kerkeraad om "ontslag
van censuur" (dit is uitsluiting van het Heilig Avondmaal)
omdat zij: "in den jare 1787 bij gelegenheit van de
oproeren toen plaatsgehad hebbende zijn geconfineerd in 't
4
