Bronnen:
Archief van de voormalige gemeente 's-Gravenpolder, met name de inventarisnummers 59, 71
en 72 en van de voormalige gemeente 's-Heer Abtskerke.
RAZ. Archief Prov. Bestuur (Kabinet C.d.K), inv. no. 3856.
Noten:
1) Ignoreren zich onkundig houden van
2) "Oude boerderijen in Zeeland", door W.E.P. van IJsseldijk, blz. 183/184.
3) Insereren in de notulen inlassen in de notulen
N.B. Een enkele maal wordt de naam Lenshoek ook als Lenshoek van Zwake gebruikt. De
eerste naam is aangehouden.
Een kijkje in een Goese drukkerij in 1907.
door A.P. Buijs
In 1907 vierde de vereniging Handelsbelangen te Goes haar vijfjarig bestaan.
Ter ere daarvan organiseerde zij "eene Tentoonstelling van Reclamemidde
len. Drukkerij Oosterbaan Le Cointre nam daaraan deel met een boekje
over haar bedrijf en behaalde de eerste prijs! Het werkje bevatte van elke
afdeling van het bedrijf een foto en een korte beschrijving.
Na 85 jaar is de grafische techniek ingrijpend veranderd en daarom lijkt het
ons interessant om aan de hand van dit gidsje het oude typografen-ambacht
eens nader te bekijken. Eerst een globaal overzicht van de handelingen in de
afdelingen van het bedrijf omstreeks 1907, daarna komt het boekje aan de
beurt.
De handzetterii.
De zetter stond voor een houten kast, de zetbok, die een schuine bovenkant
had, waarop de letterkast lag. Dat was een platte houten bak, die in vele
vakjes was verdeeld. In elk vakje lagen stempels van dezelfde letter; ook
spaties kwamen voor. De zetter hield in de linkerhand een metalen houder,
de zethaak. Met de rechterhand plaatste hij daarop de vereiste letters en
spaties. Was een regel vol, dan werd het zetsel overgebracht naar de zoge
naamde galei. Tenslotte werd het zetsel, met de clichés voor de illustraties,
in een rechthoekig sluitraam geplaatst. Nadat een proefdruk was gemaakt en
eventuele correcties waren aangebracht, ging deze "vorm" naar de drukpers.
Na het drukken werd de vorm weer uit elkaar gehaald en de schoongemaakte
letters werden weer terug gelegd in de vakjes waar zij hoorden.
24
