kamer. Let U eens op de volgorde!
Op de foto van het kantoor is de heer Oosterbaan afgebeeld met drie em
ployés. Firmant Le Cointre ontbreekt, wegens "uitstedigheid". Trots wordt
gewag gemaakt van het bezit van "een eerste klas schrijfmachine, de Stoewer
die natuurlijk ook op de foto staat. De "Bevelander" die de heer Ooster
baan in handen houdt heeft niets te maken met het huidige streekblad met die
naam. Op de foto van het drukkerij-kantoor zien we de heren Oosterbaan,
Smit, later directeur van het bedrijf, en een jongmaatje.
Op dit kantoor werden ontwerpen gemaakt, prijzen berekend, werk ingedeeld
en gecorrigeerd.
De zetterij wordt duidelijk getoond op een foto waarop negen mannen in
lange kielen staan en op de achtergrond de baas met bolhoed. De tekst
vermeldt, dat "iedere week zeven couranten worden gereed gemaakt.
Daartoe behoorde het dagblad De Zeeuw, later Zeeuws Dagblad, dat
tenslotte opging in de Provinciale Zeeuwse Courant. Voor die couranten en
ook voor de boekwerken waren twee zetmachines aanwezig, die in het
volgende hoofdstukje worden besproken. We zien een machine-zetter achter
zijn toetsenbord staan(!) "Het is interessant deze machines te zien werken en
den operateur (titel van den zetter bij de machine) te zien spelen op de
toetsen als bedoelde hij een vroolijken marsch ten gehoore te brengen.De
drukkerij is afgebeeld op een enigszins donkere foto. We zien een drukpers
met het personeel en op de achtergrond de baas. Blijkens de tekst waren er
twee "eerste klas snelpersen, die weinig rusttijd hadden.Verder was er een
machine voor klein drukwerk, waarschijnlijk de degelpers, en een reserve
motor voor aandrijving van het drijfwerk als de hoofdmotor eens mocht
uitvallen.
In de binderij zien we drie jonge werknemers bezig. Deze afdeling bevond
zich op de verdieping van de drukkerij. Er was ook een papier-magazijn bij;
verdere magazijnruimte was op de verdieping van het kantoor aan de Lange
Vorststraat.
In de machinekamer staat de machinedrijver achter de gasmotor die een as
boven in de werkplaats in beweging bracht. Met behulp van drijfriemen
werden de machines door die as draaiende gehouden.
Op een pagina-grote foto staat het voltallige personeel op de Oostwal voor de
achter-ingang afgebeld; twee en twintig man, netjes in het pak.
De laatste foto toont de gevel van de drukkerij "van uit den Tuin gezien.In
deze tuin is later een gebouwtje opgetrokken dat apparaten voor de eigen
stroomvoorziening herbergde. Het bedrijf beschikte toen over enkele dyna
mo's die elektriciteit opwekten. Elke machine werd op den duur aangedreven
door een eigen elektromotor, waardoor de gevaarlijke drijfriemen overbodig
werden.
Een alfabetische opgave van alles wat het bedrijf kan leveren, besluit het
boekje: "Affiches, Briefhoofden, Catalogi, Diploma's, tot en met Zinco-
grafie, enz., enz."
29
