Roos" "een tweeden droogtoren geplaatst tot het drogen van groene meekrapwortelen. (De
ontdekking van de synthetische bereiding van de rode meekrapkleurstof, de alizarine, uit
de steenkoolteer in 1868 gaf deze oude Zeeuwse industrie de genadeslag.)
Bij dezelfde aangifte vermeldt de burgemeester in 1860 "drie koornmolens, waarvan een
tevens pelmolen is." Daar werden dus haver en gerst gepeld. In hetzelfde jaar bouwt de
winkelier en kleermaker Hendrik de Looff er nog één bij. Eén van de vier staat in
Kamperland. In 1855 en 1864 krijgen de schoenmakers S. Verbrugge en G. de Smit
vergunningen tot het oprichten van leerlooierijen in Wissenkerke en Kamperland.
Een gewone WEEKMARKT VOOR GRANEN en andere producten van de landbouw
wordt 14 Juni 1865 geopend in de Herberg van Cornelis van Damme, nu "De Kroon"
geheten. Tot ongeveer 1970 heeft deze zich gehandhaafd. Een gewone markt voor
groenten en andere levensbehoeften heeft Wissenkerke nooit gekend, en evenmin een vee-
of paardenmarkt.
Wel was er vanouds een jaarmarkt of kermis. Ondanks jaarlijkse adressen aan de
gemeenteraad van predikanten, kerkeraad en hevige betogen in de raad van het lid, dat
tevens voorzitter was van de Christelijke school te Kamperland tot afschaffing hiervan
vond de raad dat niet nodig, "ofschoon geene heilzame werking van de kermis verwach
tende." In 1853 wees zij per aanplakbiljet "op de ongepastheid van geschreeuw bij het
houden van jaarmarkten." Eerst in 1873, in de laatste raadsvergadering die de burgemees
ter bijwoonde, werd de kermis afgeschaft, waarbij hij zich aansloot bij de veranderde
gevoelens van de raadsmeerderheid. Om kermis te vieren was men voortaan aangewezen
op het "goddeloze Kortgene!"
Over de omvang van de bedrijvigheid in de havens van Kamperland en Geersdijk komen
wij niets te weten. Elk had een havenmeester en GEMEENTEWEGERS. Deze moesten
voor eigen rekening "aanschaffen en in behoorlijke orde onderhouden, ieder afzonderlijk,
een geijkte en herijkte mud voor den turf." Vergoeding: voor het tonnen van korte turf 2
ets, voor elke ton of dubbele mud en 1 ct voor elke ton of dubbele mud lange turf. Ook
steenkolen moesten gemeten worden - 2 ets per mud - of gewogen worden - 7 1/2 ets
voor iedere 150 nederlandsche ponden.
Veel moeilijkheden waren er bij het veer naar Veere, waar veerman de Nooijer zich te
buiten gaat aan sterke drank en bij herhaling weigert passagiers over te zetten "hoewel het
vaarbaar weer is." Ook beoordeelt hij de wind niet altijd goed: de landeigenaar R.
Roelant Tak zwerft met zijn familie 2 uren op de wijde wateren om tenslotte weer in
Kamperland te worden afgezet. De burgemeester geeft de klachten getrouwelijk door naar
de Ambachtsheeren van Oud Campen, de eigenaren van het veer, secretaris P. Dumon
Tak te Middelburg. De gemeente neemt van de Heren wel in 1857 de landingskaai over
die dringend herstel behoeft.
De landbouw en her schadelijk wild.
Maar verreweg het hoofdmiddel van bestaan is de landbouw. Omstreeks een vijfde van
het areaal was wel bestemd voor de veeteelt, maar die werd toch voornamelijk beoefend
om aan mest te komen. Is de landbouw in last, door de aardappelziekte in de veertiger
jaren, en in 1867 door te hoge graan- en dus broodprijzen, of door te lage graanprijzen in
het laatste kwart van de eeuw - door massale import van graan uit Noord- en Zuid-
Amerika, waartegen Nederland, voorstander van de vrijhandel, geen importbarrière
opwierp in tegenstelling met de ons omringende landen - dan volgen honger en ellende.
Vooral in het laatste deel van de eeuw gingen daarom velen emigreren naar Amerika. De
landbouw wordt daarom dan ook zorgvuldig beschermd: "W.J. Vader, huurder van het
