6
Boekbespreking.
In juli verscheen een alleraardigst boekje van de hand van ds. E.J. Rietveld over de
Hervormde Kerk van Heinkenszand. Het gebouw staat er thans honderdvijftig jaar. Een
goede reden om gepaste aandacht te schenken aan de kerk en de geschiedenis van de
mensen in en om de kerk. In vogelvlucht behandelt ds. Rietveld de tijd vóór 1844. Het
ontstaan van Heinkenszand als dorp en als parochie en de reformatie wordt uit de doeken
gedaan, net als de binding van de kerk met Mr. Isaac Hurgonje, die leefde van 1724 tot
1776 en die bepaalde, dat elke "jongedogter geboren alleen uit Burgers en opgezetenen
van de Ambachtsheerlijkheid van Heinkenszand", en die hervormd was, een huwelijksgift
van 100,-- moest worden gedaan. De daarvoor benodigde financiële middelen doteerde
hij aan de kerk.
In de Franse tijd deed de toenmalige dorpskerk dienst als smidse en als gevangenis. Het
gebouw moet er kennelijk toen al slecht aan toe geweest zijn, maar pas in 1842 toen
koning Willem II een bedrag van 10.000,-- beschikbaar had gesteld, werd het mogelijk
het vervallen kerkgebouw te slopen en ter plaatse een nieuw te bouwen. Tijdens de
nieuwbouw maakte de Hervormde gemeente gebruik van de kerk van Baarsdorp. Op 10
november 1844 werd het nieuwe kerkgebouw ingewijd. De kerk telt twee grafmonumen
ten, die vanuit de oude in de nieuwe kerk werden geplaatst. Het ene is van Isaac
Hurgonje en het andere van Cornel is de Perponcher.
In de loop van de tijd vonden maar spaarzaam veranderingen plaats. Eerst in 1967 kon
men spreken van een wat meer grondige verbouwing, terwijl het orgel in 1985 werd
gerestaureerd. De meest recente verbouwing is van 1992 toen een nieuwe vloer werd
aangebracht en de kerk werd voorzien van vloerverwarming. Toen kwam ook de
oorspronkelijke leistenen vloer weer aan de oppervlakte.
Een kerkelijke gemeente kan niet zonder kerkgebouw en een kerkgebouw niet zonder een
gemeente, die ook geschiedenis maakt. Ds. Rietveld gaat in op de diaconale taak van de
kerk, de taak van de kerkvoogdij, de moeite die het kostte om de diaconie haar taak naar
behoren te laten vervullen en om het kerkgebouw in stand te houden. Catechisanten en
lidmaten passeren de revue, net als de predikanten, zoals ds. Hagen, ds. Krul en ds.
Netelenbos. De Afscheiding van 1834 heeft zijn plaats in het boekje net als Samen op
Weg. Van vervreemding kwam het anderhalve eeuw later tot herkenning.
Ds. Rietveld heeft zich op deskundige wijze van zijn taak gekweten. Een stukje kerkelijke
geschiedenis van Heinkenszand is in een vlot en prettig geschreven en fraai geïllustreerd
boekwerkje van 88 pagina's aan de vergetelheid ontrukt.
U kunt het bestellen bij de heer H.J. van den Berge, Poelruiterhof 8, 4451 DB Heinkens
zand. Het kost 24,50 per stuk.
Van harte aanbevolen!
A.J. Barth
Fort Rammekens.
door Jan Geervliet.
Voor de meeste mensen ligt de Tweede Wereldoorlog nog vers in het geheugen en van
Napoleon heeft men ook gehoord, maar de Tachtigjarige Oorlog, dat geeft proble
men. Om bij het oudste fort van Europa te komen, dient men enige hindernissen te
overwinnen. Zeeland herbergt heel veel overblijfselen uit de vaderlandse geschiedenis,
zoals het kasteel Westhove, dat tussen Domburg en Oostkapelle staat, maar ook fort
Rammekens aan de zuid-oost hoek van het eiland Walcheren.
