11
met de zin: "Wie weetkomt er nog eens een domineesgezin in Kloetinge, dat de
oude kerkelijke grond weer omtovert in een echte pastorietuin.
Aan haar wens wordt nu voldaan, doch niet door een domineesgezin en de tuin
wordt formeel geen pastorietuin meer. Wel kan de naam "oude pastorietuin" in ere
worden gehouden.
K. Oostingh
Bronnen:
Archief van de Hervormde Gemeente van Kloetinge door L.M. Hollestelle.
Mededelingen door de familie Lenshoek. Pastorietuinen in Nederland door mevrouw Karin van Dongen-van Lawick.
De "zindelijkheid" van de Zuid-Bevelanders
Overgenomen uit De Middelburgsche Courant van 19 mei 1890
Wie op marktdagen Goes bezoekt en de Zuid-Bevelandsche vrouwen en meisjes
daar ziet, netjes en puntigjes gekleed, de helderste mutsen op het hoofd; wie hen 's
Zaterdags opzoekt in hunne woningen en nauwelijks de bestoven laarzen durft te
zetten op de geel geschuurde klinkerpaadjes voor de deur, terwijl anderen op
Oostersche wijze met ongeschoeiden voet binnenschrijden; wie binnenshuis de
gladde matten, de uitgeklopte kleeden, de glanzende meubelen, niet alleen in
pronkkamers, aanschouwt; wie bovendien weet dat bedde- en ondergoed bijna
nergens iets te wenschen overlaat en zoo wit is als katoen dit kan zijn, want
linnengoed komt weinig voor; wie dit alles ziet, krijgt een hoogen dunk van de
Zuid-Bevelandsche zindelijkheid. Doch het is met de Zuid-Bevelandsche als met de
heele wijdberocmde Hollandsche zindelijkheid.
Zij strekt zich uit tot alles uitgenomen het voornaamste, het eigen lichaam. Geen
twee procent der Zuid-Bevelanders heeft sedert de zuigelingenperiode ooit een
behoorlijk bad genomen. Men is dan ook vrij wat netter op zijn hemd dan op zijn
huid. Wanneer de dag ooit mocht aanbreken, dat ook volksbaden en schoolbaden
ten plattenlande ingevoerd worden, zal er gepoedeld moeten worden.
Het is nog een vraag of de helft der plattelanders de voeten wel behoorlijk en
geregeld wasschen. Onder de mannen en jongens zijn er verscheidene, die alleen 's
Zaterdags de handen en het aangezicht een goede beurt geven, door de week spoelt
men een en ander maar wat af. Het reinigen van de tanden is iets, dat in niemands
hersenen opkomt. De vrouwen en meisjes zijn zindelijker. Ze wasschen zich
dagelijks gelaat en handen naar behooren. Jammer, dat zij hiermede wel wat laat
beginnen. Immers, zij gaan er niet aan staan voor al het huiswerk afgeloopen is, het
toebereiden van het middagmaal hieronder begrepen. Eerst moet alle huisraad
"afgekelfd" wezen, voor men zich gaat "opkelven."
De protestantsche Zuid-Bevelanders lezen veel in den bijbel. Meestal wordt alles
letterlijk opgevat. Tittel noch jota mag er aan veranderd worden. Zelfs de
sabbatsheiliging wenschen velen nog in het oud-testamentische zin toegepast te
