8
535 en aan Kats 539 gemeten grond toebehoorden. De overige 3274 gemeten
kwamen toe aan de Heerlijkheid Noord-Beveland.
Wat had men nodig om een ringdijk van zo'n 20 kilometer lang aan te leggen?
Naast zo'n ca. 4000 mensen en 3000 paarden, moest men gigantische
hoeveelheden zand, klei en graszoden aanvoeren.
Het dorp
De eerste dorpen die in de nieuwe polder ontstonden waren Kats en Colijnsplaat.
Het laatste werd gesticht op het binnen gedijkte schor "Colinsplate." Ik beperk
mij in dit verhaal alleen tot "mijn" dorp Colijnsplaat.
Het is u misschien al eens opgevallen, als u de plattegrond van Colijnsplaat
bekijkt, en dan vooral de oude kern dat alle straten haaks op elkaar lopen. Als spil
diende de Voorstraat die exact Noord-Zuid gericht was en is. Daaraan parallel
aan de oostzijde twee straten en aan de westzijde twee straten. De afstand tussen
deze straten is telkens 60 meter. Deze straten worden gekruist van oost naar west.
De afstand van een woonblok bedraagt 120 meter. Dan rond de kerk nog een
drietal straten afgesloten door een ringweg.
Een maand na de bedijking, op 8 augustus 1598 werd de eerste bouwverordening
al van kracht. De nieuwe eigenaar was verplicht bij het bouwen van een huis,
minimaal de voor- en achtergevel, alsmede de schoorsteen op te trekken van
steen. Liever zagen de bestuurders van Colijnsplaat dat het gehele huis werd
gebouwd in steen. Dit in verband met brandgevaar. Ook diende elke bewoner in
bezit te zijn van een brandemmer en een ladder van een bepaalde afmeting.
De eerste huizen werden gebouwd in de Voorstraat en rond het kerkhof (nu de
Hervormde kerk, Havelaarstraat en achterliggende straten de West-, Oost- en
Zuid-Kerkstraat).
De nieuwe eigenaars waren verplicht om een pad van "klinckartsteen" voor hun
huizen te leggen dat afwaterde naar de straat. In de Voorstraat diende dit pad 6
voet breed te zijn en in de andere straten 4 voet breed.
Op 23 augustus 1598 werd de opril binnendijks aanbesteed (de huidige oprit van
de Voorstraat naar de haven). De gracht rondom het kerkhof werd op 7 maart
1599 aanbesteed. De uitkomende grond werd gebruikt om de Voorstraat te
egaliseren, nadat eerst de kreken in de andere straten gevuld waren. Het vullen
van die kreken, die nog in het dorp liepen werd door twee arbeiders uitgevoerd.
In de herfst van de slag bij Nieuwpoort (1600) kregen de straten een plaveisel van
steen. Van schippers uit Willemstad werd klinkersteen gekocht, nodig voor een
voetpad in de straten. Aan schippers uit Goes besteedde het parochiebestuur van
Colijnsplaat het halen van "cassijsteen". Deze moesten te Kortgene van onder het
slik en water worden gehaald en deze dienden om een stenen pad aan te leggen in
de Voorstraat en de Kruisstraat, omdat daar de wagens over moesten kunnen
rijden. De breedte bedroeg één Schouwse roede (3,73 m2) Recycling is dus niets
nieuws! Iedere eigenaar/bewoner was ook verplicht om elke zaterdag de straat
voor zijn huis schoon te maken, op straffe van een boete.
Misschien voor nu ook weer een goed idee?
