13
werd een gemeentelijke elektriciteitscentrale gebouwd naast de kerktoren. Deze
bleef in werking tot 1930. Daarna nam de PZEM (Provinciale Zeeuwse Energie
Maatschappij) de zaak over, nu Delta Nuts genaamd. Voor de boerderijen rond
Colijnsplaat zou het nog tot de jaren 1960/1970 duren eer zij aangesloten werden
op het elektriciteitsnet. Daarvoor stookten zij petroleum en later draaiden zij door
middel van een aggregaat zelf de stroom.
Voor waterleiding zou men nog tot 1956 moeten wachten in Colijnsplaat eer men
voorzien was, een nu niet meer weg te denken gemak.
Telefoon was in 1889 beschikbaar, zij het slechts voor enkele gegoeden uit het
dorp. De telefoongids (blaadje) was zeer dun. In het begin waren er slechts tien
nummers.
Tot slot
Zoals u ziet, het zijn slechts fragmenten uit de geschiedenis van Colijnsplaat. U
weet nu iets meer van het dorp Colijnsplaat, zodat als u door het dorp loopt wat
meer herkenningspunten heeft!
Voor de mensen die geïnteresseerd zijn in de geschiedenis van het dorp Kats en
Colijnsplaat, over de beginjaren van deze dorpen zijn drie boeken geschreven
door dr. J.B.V. Weiten, die zeker het lezen waard zijn met de volgende titels:
- Pioniers aan de Oosterschelde, Catz 1598-1625.
- Hervormers aan de Oosterschelde, de practijcke der Godtsalicheyt 1598-1653.
- Droogleggers aan de Oosterschelde, bewint der Dijckagie 1594-1610.
Ridder Nicolaas van Kats
door Ger van der Most
Noot van de redactie: zo op het eerste gezicht een vreemde eend in de Bevelandse
bijt. Toch biedt het stukje interessante informatie over een Bevelands adellijk
geslacht. Vandaar publikatie onder dankzegging aan de Stichting Historisch
Genootschap Nieuwkoop e.o., die dit artikeltje eerder plaatste in "Rondom
Nieuwecoop" van december 1997.
Zoals de heer Ton de Koning in 1995 ontdekte, wordt Nieuwkoop al in 1270 met
name genoemd. Tot dan toe was uitgegaan van een eerste vermelding in 1282,
reden waarom in 1982 het 700-jarig "gekend zijn" van Nieuwkoop is gevierd. De
vermelding in 1270 heeft betrekking op het feit dat Floris V (geboren in 1254 en
graaf van Holland en Zeeland sinds 1256), een jaarlijkse rente toekent aan ene
Aleid, de vroegere kamenier van zijn in 1266 overleden moeder Elisabeth van
Brunswijk, weduwe van Graaf Willem II (1234-1256). Gravin Elisabeth had die
rente namelijk destijds al aan Aleid toegezegd ter gelegenheid van haar
Aleids) huwelijk met Reinout, schildknaap van de gravin.
Deze toekenning door Floris V werd officieel vastgelegd in een oorkonde
gedateerd 21 september 1270, die de huwelijksgift specificeert als "een jaarlijkse
rente van 2 hoed rogge uit mijn Floris') opbrengsten te Nieuwkoop". Deze
