17
van Belois. Zijn rechten op de Tienden van Nieuwkoop blijkt Nicolaas overigens
te hebben geërfd van zijn vader Gerolf van Kats die ze vermoedelijk in pacht had
van het kapittel van Sint Maarten (Sint Martinus) te Utrecht. Hoe deze rechten
(rond 1200?) aan de familie Van Kats zijn gekomen is nog onduidelijk; nader
onderzoek is zeker gewenst, mede omdat het hier de oudste geschiedenis van
Nieuwkoop betreft.
Een latere Van Kats, Laurens van Kats, bewijst in 1416 Jacoba van Beieren
leenhulde. Een Willem van Kats is van 1521-1523 Luitenant-Admiraal van
Zeeland, en diens kleinzoon, opnieuw een Willem van Kats en een van de
machtigste edelen van Zeeland, werd een vertrouweling van Willem van Oranje.
Of Ridder Nicolaas ooit persoonlijk in Nieuwkoop is geweest valt niet te zeggen.
Vermoedelijk waren de tienden van Nieuwkoop voor hem niet meer dan een
inkomstenbron, en zal hij zich niet of nauwelijks daadwerkelijk met Nieuwkoop
hebben bemoeid. Het lijkt niettemin waarschijnlijk dat hij op zijn veldtochten, en
op weg naar Utrecht, Schoonhoven of Gouda, in elk geval wel eens "langs zal
zijn gekomen".
Hoe dan ook: als Nieuwkopers kunnen wij een dankbare herinnering aan hem
bewaren, omdat wij dankzij hem in 1982 een week lang een heel plezierig feestje
hebben kunnen bouwen!
Bronnen:
1Het Archief van de Graven van Holland
Algemeen Rijks Archief te Den Haag 1981inv. nrs. 7, 78, 185 en 309.)
2. Encyclopaedic van Zeeland deel 1
(KZGW, Middelburg 1982, pp 273 en 274.)
3. Dr. C. Dekker: Zuid-Beveland
(Van Gorcum, Assen 1971pp 259, 476 en 527.)
4. Ronald P. de Graaff: Oorlog om Holland 1000-1375
VerlorenHilversum 1997, pp 85, 238, 2711272 en 434.) Aan deze bron zijn
ook de gebruikte afbeeldingen ontleend.
5. Ph.J.C.G. van Hinsbergen: Bijdrage tot de Geschiedenis van Nieuwkoop en
haar onderdelen (2e druk 1973, p 2.)
6. Ton de Koning: 700 jaar Nieuwkoop: twaalf jaar te laat gevierd?
(Rondom Niewecoop 1995.1
7. S. van Leeuwen: Batavia Illustrata (pp 892-905Den Haag 1685.
8. F. Nagtglas: Levensberichten van Zeeuwen deel I
(Middelburg 1890, pp 111-113.)
Met dank aan de heer J.A. Oostdijk van de Gemeentelijke Archiefdienst Goes en
aan dr. P.J. Verkruysse te Nieuwkoop voor de bronnen 2, 3 en 8.
