11
V.V.V. als rechter.
Bij keizerlijk decreet van 18 augustus 1810 werd tot de instelling van een
"Rechtbank van eerste aanleg" in Goes besloten; 8 juni 1811 werd die geïnstal
leerd. 1 Oktober 1838 werd deze omgezet in een "Arrondissements Regtbank".
Na een levensduur van nog geen 40 jaar is deze 9 april 1877 al weer opgeheven.
V.V.V.benoemd 16 september 1838, hoorde dus tot de eerste leden van deze
rechtbank. Het eerste vonnis, dat hij velde samen met de rechters B.H. Janssen en
I.I. van Deinse betrof een 26-jarige vrouw. Wegens het "aftrekken van koor
naren" werd die veroordeeld tot 3 maanden gevangenisstraf en een geldboete ter
waarde van de toegebrachte schade. Hoe anders luidden de aanklachten toen,
vergeleken met die van deze tijd! Bij V.V.V.'s derde vonnis - altijd samen met 2
andere rechters - spreken de heren een 57-jarige vrouw vrij van de beschuldiging
"eens anders koeijen te hebben gemolken!"
Veel vonnissen betroffen diefstal van eerste levensbehoeften: graan, brood,
roggebrood, aardappelen, een paar vrouwenkousen, een "baaijen rok", zoete
koeken, paardepenen, hout, appels, schoenen, een achtervarkensham, een konijn,
een schaap. De 17-jarige Marinus de Regt, die 2 a 3 rapen uit de grond trok op
het land van notaris Jan Willem Vader te Kortgene, een neef van V.V.V., om die
er ter plekke op te eten kreeg een boete van 0,50 met de kosten van het geding
begroot op 3,-.
Voorts komen wij tegen: het ontduiken van de belasting op zout, het clandestien
malen van meel. Een bakker, die het tarwemeel voor het bakken van zijn broden
had vermengd met dat van bonen en erwten. Naakt zwemmen werd wegens
"schending van de eerbaarheid" gestraft met één maand gevangenis, 8,- boete
en betaling van de kosten van het geding ad 2,51. Natuurlijk waren er ook
scheldpartijen, beledigingen, ordeverstoring; het niet aanmelden van een zoon
voor de militaire dienst. Is er echte armoede in het spel dan toont de rechtbank
zich relatief mild; een vrouw die aardappelen te velde had ontvreemd, gul bekent
en spijt betuigt, krijgt één dag celstraf met vergoeding van de verblijfkosten daar,
2,75_; met de opdracht de aardappelen terug te geven. Strenger trad de recht
bank op tegen een man die leden van de kerkenraad bedreigde teneinde zijn
diaconale steun omhoog te krijgen: 2 jaar gevangenisstraf, 13,- boete plus de
kosten van het geding. Ook bedelaars konden niet op genade rekenen. Twee
mannen die als enige kostwinning het zingen van liedjes konden opgeven, kregen
3 maanden gevangenisstraf, gevolgd door opname in een bedelaarskolonie. Ook
twee jongens, 12 en 13 jaar oud - zonder beroep! - kregen wegens bedelen de
zelfde straf.
Op stropen met gewapend verzet tegen de jachtopziener stond 6 maanden, 20,-
boete en kosten van het geding: 3,80.
De regering had godsdienstoefeningen van afgescheidenen met meer dan 20
personen, zonder vergunning van het gemeentebestuur, verboden. Wij kijken wel
vreemd op, hoe streng tegen deze "misdaad" werd opgetreden. 20 Februari 1840
kostte dat de voorganger 25,- en kosten rechtsgeding ad 11,29. Eveneens in
1840 werd het houden van 3 godsdienstoefeningen op één zondag te 's-Heer
