19
hun ogen krampachtig sloten voor feiten. De Bijbel is geen goddeli jk dictaat maar
mensenwerk met onderlinge tegenstrijdige uitspraken en regelrechte fouten. Aan
Abraham - Genesis 13 - zijn kamelen toegeschreven, eeuwen voor die het
Midden-Oosten binnen kwamen. Op alle gebieden van het leven is het de weten
schap die de mensheid vooruit zal helpen. Heeft de uitvinding van het stoomtuig
niet gemaakt dat men met wonderbaarlijke snelheid per trein en schip over de
aardbol voortraast? Als dan de armoede verdwijnt zal de mensheid niet alleen
materieel maar ook moreel vooruitgaan. Dat fanatieke geloof in de wetenschap
maakte hen tot zulke felle bewonderaars van het onderwijs en de ontwikkeling
van de arbeider door de Maatschappij van het Nut van 't Algemeen. Orthodoxen
zagen daarin slechts een verwerpelijk pogen "de Godgegeven standsverschillen
uit te wissen", aldus Groen van Prinsterer.
Wat de H.B.S. betreft hebben de vrijzinnigen meer gelijk gekregen dan zij toen in
hun stoutste dromen konden bevroeden. De mobilisering van het bèta-intellect in
geheel Nederland heeft ons land rond de eeuwwisseling gemaakt tot wereldre
cordhouder in Nobelprijzen, de bevolkingssterkte in aanmerking genomen. Alle
winnaars waren H.B.S. leerlingen geweest. Tevens is dit de voorwaarde geweest
die de opkomst en bloei van onze internationals mogelijk heeft gemaakt. (Aldus
Willink in "De Tweede Gouden Eeuw".)
Twee levensbeschouwingen die elkaar volmaakt uitsloten. Wij horen dan ook
nooit van bezoeken door of aan zijn liberale mede Raadsleden. Naast zijn jacht
vriend Jan de Fouw en huisarts Verschoor lezen wij alleen over zijn zuster
Leijntje en haar man J.P. Kakebeeke, die in Goes wonen, over broers van zijn
eerste vrouw, waarmee hij zo bevriend was, dat ze kwamen logeren. Zelfs kocht
hij van één van hen - ongezien! - een span rijtuigpaarden. Ook met zijn broers en
zusters in Wissenkerke hield hij geregeld contact.
V.V.V. als ondernemer.
In 1855 heeft J.A.A. Fransen van de Putte de Maatschappij van Stoom- en
Zeilvaart opgericht, die de "schroefstoomboot de Stad Goes" laat varen van Goes
naar Rotterdam en v.v. Burgemeester M.P. Blaaubeen en F.S.A. Knitel waren
commissaris daarvan. Begin 1863 is die Maatschappij met schip overgenomen
door V.V.V. samen met J.R. de Fouw Wzn. en A. Mortier Pzn., die daarvoor de
"Goessche Stoombootonderneming" hebben opgericht. V.V.V. betaalde daarvoor
de vereiste borgsom a 2.000,-. De ingenieur voor het stoomwezen te Maastricht
had een "voorwaardelijke en voorloopige vergunning" verleend voor het gebruik
van stoomtuig op het schip. De verkoop van Fransen van de Putte c.s. had een
goede reden: aan A.J. Verweij en Co. te Rotterdam, eigenaars van de
"Hollandsch-Zeeuwsche Stoombootrederij" is - tegen het gemotiveerd advies van
B. W. van Goes in - eind 1862 toch een concessie gegund om de stoomboot
"De Zuidbeveland" voor hetzelfde traject in de vaart te leggen. Wellicht vreesden
de verkopers ook concurrentie te zullen krijgen van de "Zeeuwsche Spoorweg"
die in 1868 tot aan Goes is geopend.
V.V.V. bericht in zijn brieven vaak over hoop en vrees van dit ondernemers-
