Linden in de Zak (deel id J. de Ruiter Linden in het dagelijks leven In het dagelijks leven zijn er vele toepas singen in het gebruik van linden. Hoewel heden ten dage dit gebruik hoofdzakelijk is toegespitst op de aanplant langs wegen, Afb. 1. Lindeboom op de kasteelberg Blaemskinderen bij 's-Gravenpolder (foto: J. de Ruiter). straten en pleinen of als parkboom. Iedereen heeft wel eens vertwijfeld geke ken naar zijn door meeldauw vervuild autodak, na een uurtje parkeren onder een lindeboom. Het druipen wordt veroorzaakt door een suikerrijke excretie van de blad luis, bekend als de honingdauw, waarin zich ook nog een de z.g. roetdauwzwam kan vestigen. Op dat moment is de linde boom een onding. Door dichters en in de mythologie en volkskunde wordt de lindeboom dikwijls ten tonele gevoerd. Wie kent niet de zin: 'Lientje leerde Lotje lopen langs de lange lindelaan'. Het gaat hier louter en alleen om woorden, die beginnen met de letter "1" en die een logopedische bedoeling hadden. Een oud Nederlands liedje begint met de woorden: 'Daar staat een lind'in geenen dal'. Vooral in het Duitse taalgebied speelt de linde boom een rol, zoals in Franz Schuberts 'Winterreise', waarvan de aanhef luidt 'Am Brunnen vor dem Thore, da steht ein Lindenbaum'. Maar ook in het Nibelungenlied speelt de linde een rol. Wanneer de held Siegfried zich wentelt in het drakenbloed om zo onkwetsbaarheid te verwerven, dwarrelt er een lindeblad omlaag en kleeft op zijn schouder. Dit stukje huid, dat daardoor niet met het bloed in aanraking was geweest zou zijn kwetsbare plek worden. Uiteindelijk vond hij onder een lindeboom de dood. Een boom vol hartjes Vanwege de hartvormige bladeren en de zoete geur van de bloesem, wordt een linde vaak in verband gebracht met geliefden. Dikwijls werd in de bast van de boom hun initialen gekerfd, al of niet vergezeld van een hartje met een pijl. In veel steden en dorpen stond wel een grote oude lindeboom centraal, waar in een ver verleden onze voorvaderen hun 'ding' hielden. Keizer Karei de Grote moet ooit verordonneerd hebben, dat zijn vazallen en leenheren op grote schaal in dorpen en brinken, bij ker ken en marktpleinen een linde moesten planten. Ook in de heelkunde speelde de linde een voorname rol. Het van de linden neerdruipende regenwater beschutte tegen ziekte en ongeval, zo men maar 'van de regen in de drup' wilde gaan staan. Extract van lindespruiten in de kinderpap zou levenslang voor tandpijn vrijwaren. Een ander bekend verhaal over de linde boom is dat van de ter dood veroordeelde, die vrijspraak kreeg, wanneer zijn bewe ring, dat een lindeboom wortels kreeg op de plaats van de bladeren en bladeren op de plaats van de wortels waarheid werd. Een jong lindeboompje werd met de blade ren omlaag geplant en na verloop van tijd wortelde de kroon en kregen de wortels bladeren. Het betreft hier het principe van vermeerdering door afleggen.1) De dorpslinde In de Zeeuwse dorpen is in het verleden op grote schaal van lindebomen gebruik gemaakt. Dit werd reeds opgemerkt door Charles de Koster, die in zijn reis door Zeeland in 1875 schrijft: 'Treedt ge het 17

Tijdschriftenbank Zeeland

De Spuije | 1999 | | pagina 19