S ft
1 CLARA S PAD 1
was tevens voorzanger, voorlezer, klokken
luider en schoonmaker van kerk- en
schoolgebouw. De eerste schoolmeesters na
de Reformatie waren veelal Vlamingen. De
school werd gevestigd in de pastoorswo
ning. In 1875 wordt op deze plaats een
nieuw school gebouwd. In 1902 komen er 2
nieuwe lokalen bij. Tijdens de Tweede
Wereldoorlog doet de school dienst als
noodziekenhuis en kazerne. In 1969 wordt
op een andere locatie de huidige school (De
Reiger) gebouwd. De oude school wordt
gesloopt.
Een poging om een bijzondere school voor
jonge juffrouwen (1870 - 1885) te stichten
is wegens gebrek aan belangstelling een
kort leven beschoren.
Tot 1907 gaan de kinderen van alle gezind
ten naar dezelfde school. Maar in dat jaar
slaat, ook in Heinkenszand, de verzuiling
in het onderwijs toe. Aan Clara's pad
wordt een school met de bijbel gebouwd
(1907). Deze wordt in 1975 vervangen door
een nieuwe school. In 1909 hebben ook de
Katholieken hun eigen school die in 1965
plaats maakt voor een nieuwe school.
Verder wordt nog de Franse tijd (soldaten
van Napoleon) behandeld. Heinkenszand
levert 17 soldaten waarvan er 11 niet meer
terugkeren.
In 1934 krijgt Heinkenszand een vrijwilli
ge brandweer. Hierdoor komt een einde
aan de bestaande dienstplicht van manne
lijke inwoners tussen 18 en 45 jaar.
In de laatste hoofdstukken gaat het over
de bevolkingsaantallen en de belastingen.
Wie van cijfers houdt kan hier (evenals de
auteur) zijn hart ophalen.
Na het lezen van dit boek over
Heinkenszand overvalt mij een zekere
treurigheid. Wat is het toch jammer dat je
zo dikwijls moet lezen: gesloopt. Wat had
Heinkenszand niet kunnen pronken met
zijn beide buitenplaatsen en met zijn
Middeleeuwse kerk i.p.v. zijn
W aterstaatkerk
Misschien zou het een les voor de toekomst
kunnen zijn: Bezint eer gij begint (met slo
pen).
De burgemeester is (terecht) trots op het
Afb. 1. Straatnaambord.
verschijnen van het boek. Hij maakt duide
lijk waarom het gemeentebestuur opdracht
tot het schrijven en het uitgeven ervan
heeft besloten.
Ik heb ook nog enkele suggesties. Zou het
boek, aangepast aan het basisonderwijs,
geen ideaal middel zijn tot het geven van
streekgeschiedenis?
Het boek beschikbaar stellen aan nieuwe
inwoners van Heinkenszand. Als ze het
boek gelezen hebben zijn ze gelijk thuis in
Heinkenszand.
Tot slot enkele opmerkingen. Het boek
bevat veel feiten, jaartallen en berekenin
gen. Van alle personen in belangrijke
publieke en kerkelijke functies zijn lijsten
opgenomen. Dat de schrijver zeer nauwge
zet te werk gaat, blijkt wel uit de lijst met
pastoors. Een aantal van hen wordt aange
duid met Mri (magister, universitaire
opleiding) of Dni/Dno (Heer, dus gewoon
meneer Pastoor) voor hun naam.
De kadastrale gegevens uit 1832 kunt u in
het boek op de laatste bladzijden raadple
gen.
Wie Heinkenszand wilt leren kennen moet
dit boek lezen. Het dorp komt tot leven;
het krijgt een gezicht.
Ik eindig deze beschouwing met de hoop
uit te spreken dat Clara's pad tot in lengte
van jaren zijn naam zal behouden.
Waar vind je nog zo'n mooie naam?
H.F.M. de Potter
Bron:
Foto's uit het boek Heinkenszand, land van achttien pol
ders.
37
