van Zeeland is het tweedelige 'Zeeland in
beeld' van mr. A. Loosjes, dat in de jaren
twintig verscheen en honderden prachtige
zwart-witfoto's bevat.
Wat ontbreekt
Helaas was het niet mogelijk om van alle
Bevelandse dorpen een oude prent te vin
den. Dat er van jonge dorpen als
Kwadendamme, Rilland of Nieuwdorp
geen oude plaatjes bestaan, is begrijpelijk.
Teleurstellend is echter het vrijwel volle
dig ontbreken van materiaal over Noord-
Beveland en het voormalige eiland
Wolphaartsdijk. Die waren te afgelegen en
werden door de rondreizende kunstenaars
niet bezocht. Alleen van Kortgene komt
een prent in Smallegange voor.
We hebben dit gemis enigszins willen com
penseren door reproducties van tekeningen
op te nemen van dorpen, die nooit in prent
gebracht zijn. Deze zijn afkomstig uit de
Zelandia Illustrata, de historisch-topogra-
fische atlas van het Koninklijk Zeeuwsch
Genootschap der Wetenschappen. Zo
bestaan er gelukkig wel tekeningen van de
afgebroken oude kerken van
Kwadendamme, 's-Heerenhoek en Oud-
Sabbinge. Van Wissenkerke is een schilde
rij uit omstreeks 1860 bekend, waarschijn
lijk van de hand van Karei Kramer (1832-
1918). De omgeving van Goes werd in de
jaren 1930 vastgelegd in een aantal fraaie
houtsneden van Johan Melse (1887-1968).
De jongste prent die in de tentoonstelling
is opgenomen is van de Noordbevelandse
kunstenaar Kees van Gilst. Hij geeft de
coupure bij de haven van Colijnsplaat weer
op 1 februari 1953, op het moment dat de
mannen van het dorp met hun lichaamsge
wicht de schotbalken op hun plaats hou
den en zo voorkomen dat het dorp onder
water loopt. Daarmee symboliseert de
prent de geschiedenis van Zeeland.
'Douwen en houwen' is een moderne ver
taling van 'Luctor et emergo'. 'De verheer
lijkte Bevelanden' zijn alleen boven water
gebleven dankzij de inspanningen van
onze voorouders, van de Middeleeuwen tot
1953 toe.
7
