Vliedbergen in Kloetinge (deel d
D. de Koning-Kastelijn
Voorwoord
Het onderzoeken van onze (historische)
bronnen en de archeologie hebben al enkele
jaren m'n grote belangstelling. Daarom
besloot ik mee te werken aan het kastelen
lexicon van het SKLN. In alle provincies
zoeken medewerkers onder leiding van een
begeleider/coördinator historische en
archeologische gegevens van de nog
bestaande en verdwenen kastelen en vlied
bergen. Het is de bedoeling dat over enkele
jaren een kastelenlexicon en database
beschikbaar komen. Beiden kunnen aange
vuld/of gewijzigd worden.
Voor dit onderzoek begon ik op Zuid-Beve
land met de voormalige gemeente Kloe
tinge omdat daar relatief veel vliedbergen
zijn/geweest zijn. In een aantal afleverin
gen wil ik voor de lezers van de Spuije wat
van de geschiedenis en bewoning rond de
vliedbergen in de voormalige gemeente
Kloetinge vertellen. Met dank aan de heren
A.J. Blok en L.J. Moerland, die voor hun
boek 'De Straatnamen van Kloetinge' en
voor het nog uit te geven 'De Veldnamen
van Kloetinge' zoveel gegevens verzamel
den, mét bronvermelding. Ik heb hiervan
veelvuldig gebruik gemaakt. Maar eerst
enige uitleg over de historie en betekenis
van de vliedbergen.
Afb. 1. Detail kadastrale kaart Kloetinge -
le blad.
Algemene geschiedenis
Vliedbergen en hun voorhoven waren de
oudste woonplaatsen van de landadel en
dat waren er in Zeeland heel veel. Som
mige van deze werfjes/mottekasteeltjes zijn
uitgegroeid tot een kasteel of men heeft in
de direkte omgeving een kasteel of heerlijk
huis laten bouwen.
Rond het jaar 1000, mogelijk zelfs nog eer
der, werden in Zeeland door
de landadel de eerste ver
sterkte huizen gebouwd, die
ook wel werven werden
genoemd. De le fase van zo'n
(vlied)berg bestond soms uit
het ophogen van een reeds
bestaande huisterp met 1 a 2
meter. Of een (kunstmatig)
opgeworpen geheel nieuwe
aarden heuvel van 3 a 4
meter. De gebruikte grond
kwam uit de directe omge
ving (bijv. afkomstig uit de
gracht die rondom de vlied
berg gegraven werd). Meestal
was er op de top slechts
plaats voor een toren of recht
hoekig houten bouwsel met
lemen wanden, (een enkele
keer van steen). Aan de voet
van de berg werd een houten
palissade aangebracht. Het
bouwwerk had een multi
functionele functie, het werd
gebruikt als woning uitkijk-
de Groe - sectie D post en veilige opslagplaats.
De toegang tot het kasteel
2
