Onder talloze daken hebben deze meubels
in de loop der tijd hun onderkomen gevon
den, tot ze ergens in de twintigste eeuw
voorlopig rust vonden op de zolders van
boeren- of arbeiderswoningen, want in
hoog aanzien stonden ze toen niet langer.
De vraag naar antiek in de tweede helft
van die eeuw deed ze tenslotte terechtko
men in de kamer of de hal van de liefheb
ber, die ze de ereplaats gaf, die ze op grond
van hun leeftijd en simpele schoonheid toe
komt.
Intussen blijft het verwonderlijk dat het
verspreidingsgebied van de Zuid-Beve-
landse kist zich tot dit eiland - want dat
was het toen nog - heeft beperkt. Het type
was immers aantrekkelijk genoeg om ook
in de rest van het gewest een markt te vin
den. Toch heb ik er nog nooit een gezien,
die van de naburige eilanden stamde. Om
maar niet te spreken van de rest van het
land.
Misschien moet men Zeeuw zijn (Zuid-
Bevelander om wat nauwkeuriger te zijn)
om de abstracte, geometrische versierwijze
te kunnen waarderen. Ik zeg dit niet op
lichtvaardige gronden. Nog steeds is het zo
dat deze kisten haast uitsluitend worden
aangetroffen bij Zuid-Bevelandse liefheb
bers. Buiten dit eiland laten ze zich moei
lijk verkopen.
Het moge te betreuren zijn dat niet-Zuid-
Bevelanders dit fraaie voorbeeld van tradi
tionele rustieke meubelkunst versmaden,
ons stemt het tot voldoening dat ze nog
steeds in ruime aantallen kunnen worden
aangetroffen op de plaats waar ze hun oor
sprong vonden.
Foto 1:
Een zeer fraai voorbeeld van een Zeeuwse
kist. Hij is waarschijnlijk afkomstig uit een
Middelburgse werkplaats, maar ook Goes
als plaats van ontstaan mag niet uitgeslo
ten worden. De kist dateert uit het tweede
kwart van de 17e eeuw, de tijd van de rijpe
Renaissance. Alleen het front is gedeco
reerd. De stijlen vertonen cannelures opge
vuld met ebben. Deze zwarte houtsoort is
ook gebruikt voor de opgehoogde vlakken
op het fries evenals voor de achtergrond
van de op de panelen aangebrachte
moreske intarsia. Deze grillige figuraties
zijn uitgevoerd in een lichte houtsoort,
waarschijnlijk peren- of satijnhout.
Interessant is het figuurtje op de midden
stijl, dat opvalt door zijn naturalisme,
gesteld tegenover de gestileerde plantaar
dige vormen van de overige vlakken.
De biezen die zijn aangebracht rond de
vlakken op de panelen bestaan uit het gele
buxushout, ebben en een roodkleurige
houtsoort van onbekende herkomst.
Een kist als deze betekent een hoogtepunt
in de Zeeuwse schrijnwerkerij, maar tevens
een eindpunt, want in de periode hierna
verdween de kist uit het burgerinterieur.
Wel zou hij dienen als model voor de Zuid-
Bevelandse kist, die verschillende opeen
volgende stijlperioden negerend, meer dan
een eeuw lang zichzelf bleef.
Foto 2:
Vergeleken met zijn voorganger is zijn voor
komen simpeler, boerser, geworden. Een
18
