Het Gemeentebestuur van 's-Heerenhoek
tijdens de oorlog
P.S.G. Raas (t)
Ten geleide
In aflevering 45 van de Spuije, voorjaar
1999, verscheen als postuum eerbetoon aan
Paul Raas (t) het artikel 'Armenzorg te 's-
Heerenhoek in de achttiende eeuw'.
Mevrouw Raas-Knuit heeft er in toege
stemd het volgende deel uit 'Den óek van 't
pak'uus', de dorpskrant van 's-Heerenhoek
van juni 1995 over te nemen.
Inleiding
In de voorbije periode is alom herdacht dat
Nederland vijftig jaar geleden werd
bevrijd. Met het grootste deel van Zeeland,
kwam voor 's-Heerenhoek de bevrijding al
in het najaar van 1944. In dit artikel wordt
beschreven wat de gevolgen van de bezet
ting waren voor het bestuur van onze
gemeente.
Het bestuur vóór en in het begin van
de oorlog
In 1935 was een gemeenteraad gekozen die
bestond uit de volgende personen: de wet
houders Piet Raas en Jaap Remijn, met
Kees Verdonk, Albregt Menheere, Toon
Faes, Kees Boonman en Jan Westerweele
als overige leden. Burgemeester was
C.F.A.M. van Horsigh, die in 1923 was
benoemd. Hij was tevens gemeentesecreta
ris.
In 1939 werd een nieuwe gemeenteraad
gekozen, Jan Westerweele, die naar Bors-
sele was verhuisd, werd opgevolgd door
Kees Fraanje. De overige zes leden uit de
oude raad zaten ook in de nieuwe. Tijdens
de eerste vergadering van de nieuwe raad,
op 5 september 1939, werden Albregt Men
heere en Kees Verdonk tot wethouder
gekozen. In de daarop volgende vergade
ring, op 25 september 1939, bracht oud
wethouder Piet Raas naar voren dat vol
gens de Drankwet de combinatie van
wethouder-vergunninghouder niet mogelijk
was. Deze opmerking had betrekking op de
nieuwe wethouder Kees Verdonk, die in
het dagelijks leven caféhouder was.
Kort nadien nam Kees Boonman als raads
lid ontslag. Als zijn opvolger werd toegela
ten Jan Martens. Tijdens de vergadering
op 2 december 1939 bleek dat Kees Ver
donk ontslag als wethouder had genomen.
Als nieuwe wethouder werd gekozen het
kersverse raadslid Jan Martens. De laatste
vergadering van de raad vóór de oorlog
werd gehouden op 21 maart 1940. Op 22
juni 1940, vond de eerste raadsvergadering
in oorlogstijd plaats.
Het raadslid Kees Fraanje overleed op 27
februari 1941. In de daardoor ontstane
vacature was Kees Boonman kandidaat als
opvolger. Omdat deze echter niet binnen de
gestelde termijn zijn benoeming aan
vaardde, werd op 20 juni 1941 Adriaan van
den Dries benoemd verklaard. Raadslid
Jaap Remijn overleed op 17 augustus 1941.
Uitschakeling van de raad
Op 19 augustus 1941, vond de laatste ver
gadering van de gemeenteraad plaats. Op
1 september 1941 trad in werking de 'Acht
ste verordening van den Rijkscommissaris
voor het bezette Nederlandsche gebied
betreffende bijzondere maatregelen op
administratiefrechtelijk gebied'. Daarin
werd bepaald dat de werkzaamheden van
de gemeenteraad en van het college van
burgemeester en wethouders 'blijven rus
ten'. De burgemeester werd belast met het
waarnemen van de taak van de gemeente
raad èn van het college van burgemeester
en wethouders. De beide wethouders
Albregt Menheere en Jan Martens bleven
in functie om de burgemeester bij het
besturen van de gemeente bij te staan. De
raad bestond op dat moment uit genoemde
wethouders, met Piet Raas, Kees Verdonk,
Toon Faes en Adriaan van den Dries als
overige leden. De vacature door het overlij
den van Jaap Remijn is niet vervuld.
21
