leed.42' Claes Somers was in 1632 aanne
mer van dijkwerk in de polder van Bors-
sele. In 1635 liet hij te Calishoeck een huis
bouwen door Paschier Jansz van Nor-
weghe. Maar de trek van de Franse Calis
hoeck naar West Zuidbeveland - aangeno
men dat die inderdaad van enige betekenis
is geweest - was blijkbaar geen eenrich
tingsverkeer. In 1628 leggen Schout en
Schepenen van 's Gravenpolder een getui
genis af, dat de weduwe van Daniel de
Witte eind april 1627 de parochie heeft ver
laten en naar 'Vranckrijck in Calis houck'
vertrokken is.42a' Dat geeft te denken.
Waarom besloot zij het rustige 's Graven
polder te verlaten om naar Noord Frank
rijk te gaan? Mogen wij aannemen dat zij
terugkeerde naar haar vroegere woon
plaats? Wederom kan dit wegens gebrek
aan bronnen niet ondersteund worden.
Aangezien de meeste van deze personen op
een of andere wijze hebben deelgenomen
aan het bedijkingswerk, is dit misschien
ook de reden waarom zij in Calishoeck ver
zeild geraakt zijn. Maar afgaande op hun
namen kan van geen van hen met overtui
ging gezegd worden dat zij afkomstig waren
uit de Franse Calishoeck. Namen als Huij-
brecht Jacobssen, Bastiaen Bouwens en
Balten Jans klinken nu eenmaal erg
Zeeuws. Dat wil daarom nog niet zeggen
dat zij als aannemers van dijkwerken geen
arbeiders uit de Franse Calishoeck geëm-
ployeerd kunnen hebben. Later woonden op
Calishoeck personen met namen die wel
een zuidelijke afkomst suggereren, zoals
Fruijtier, Losijn, Nullis en du Puij. Dat
hoeft dan nog niet de Franse Calishoeck te
zijn. Zo is bijvoorbeeld van Paulus Fruijtier
bekend dat hij omstreeks 1605 in Goes
geboren is. Zijn vader Arnout kwam uit
Doornik en zijn grootvader Louis Frutier,
die omstreeks 1554 geboren is, werd
"Lowijs die Wale" genoemd.43' De naam du
Puy komt als 'Dupuis' voor in Frankrijk,
terwijl Losijn, ook wel gespeld wordt als
Loisin, waardoor het een Frans tintje krijgt.
Maar zoals gezegd: Tussen 1620 en zeg
1630 moeten er veel mensen in Calishoeck
gewoond hebben, waarvan wij geen weet
hebben, omdat zij nergens geregistreerd
staan.
Conclusie
Ik ben uitgegaan van de gedachte dat de
naam van de nieuwe nederzetting in de pol
der van Borssele niet zo maar uit de lucht
is komen vallen. Al herinneren een aantal
hoeknamen in de nieuwe polder van Bors
sele aan de toestand van vöör de inundatie
van 1532, zoals de Monsterhoek, de
Ossevaathoek en de Tevickhoek, dat is niet
het geval met de Calishoeck. Die naam is
definitief ontstaan tijdens of kort na de
inpoldering. Alhoewel niemand zal kunnen
ontkennen dat de eerste bewoners arm
geweest zullen zijn, lijkt mij dit geen reden
om dat in een plaatsnaam tot uitdrukking
te brengen. De naam Calishoeck is zeer
zeker gebruikt door bewoners die niet tot de
armen gerekend konden worden, zoals de
herbergiers, de smid en later zelfs de predi
kanten. Dat maakt het m.i. erg onwaar
schijnlijk dat in dit geval het woord "calis"
vertaald moet worden als 'zwerver of bede
laar'. Het is dan beter aanvaardbaar om in
Calishoeck de woonplaats van "calissen" in
de betekenis van 'vreemdelingen' te zien. Ik
heb daarom de betekenis van 'armenbuurt'
willen verwerpen.
Het vermoeden dat de omgeving van Calais
in de 17e eeuw bekend stond als de Calis
hoeck en de vondst dat zich in het begin
van de 17e eeuw in het dicht bij 's-Heeren-
hoek gelegen Nisse een groepje mensen uit
Calais en de Calishoeck gevestigd hebben,
was voor mij aanleiding om te onderzoeken
of er verband kon bestaan tussen de Franse
Calishoeck en de Calishoeck in de polder
van Borssele. Daarvoor moest eerst het
bewijs geleverd worden dat de omgeving
van Calais inderdaad in de 17e eeuw
bekend stond als Calishouck. Daarover
bestaat nu geen twijfel meer. Het zoeken
naar de identiteit van de eerste bewoners
van de Calishoeck in de polder van Borssele
leverde grotere moeilijkheden op. Twee
vondsten in het schepenarchief van Hein-
kenszand, zoals de aanwezigheid van twee
Vlamingen, waaronder een met de familie
naam Blondeel en de gebroeders Adriaen en
Jan Pieterssen Smit, die zich op een gege
ven moment "van Bavinckhoven" lieten
noemen, wat ongetwijfeld hun plaats van
herkomst was, waren bemoedigend, maar
38
