Drie Jongens op een Schip
den. Voor de gemeente Wissenkerke was
deze mededeling aanleiding om een uit
gebreid onderzoek naar de (bij)verdien-
sten van de eigen veldwachter in te stel
len, waarbij men tot de conclusie kwam
dat een salaris van 500,- nodig was om
onafhankelijk te kunnen leven.2l) In de
periode 1875 tot 1920 zouden nog vele
salarisverhogingen volgen. Onmiddellijk
na de Eerste Wereldoorlog verdiende een
Noord-Bevelandse dorpsveldwachter
jaarlijks 900,-. Hierbij kwam nog een
Afb. 3. De dorpsveldwachter in zijn tenue:
boekomslag van een boek van Jacob Stampe-
rius (Wilhelminadorp 1858-Zeist 1936),
jeugdboekenschrijver die van 1893-1903
onderwijzer in zijn geboortedorp was. Dit
boek speelt in het dorp en draait om de bele
venissen van dorpskinderen: de Drie Japen.
Het omslagontwerp is van Jan Sluyters.
onkostenvergoeding voor kleding, bewa
pening en medische bijstand, die geza
menlijk 100,- tot 150,- bedroeg.22'
Een tweede factor die het werk van de
veldwachter ongetwijfeld eenvoudiger
maakte, was de uitbreiding van het
gemeentepersoneel in de loop van de
negentiende eeuw dat taken van de veld
wachter overnam. Het was in sommige
plaatsen gebruikelijk dat de veldwachter
tevens optrad als gemeentebode, ontvan
ger van zowel gemeente- als armbestuur,
havenmeester en zelfs keurmeester
van vlees. In de tweede helft van
de negentiende eeuw zouden deze
functies de een na de ander door
andere personen worden overgeno
men.
Vanaf 1856 werden de dorpsveld
wachters bijgestaan door rijksveld
wachters. Op Noord-Beveland was
één rijksveldwachter gestatio
neerd. Zijn taken bestonden onder
meer uit het surveilleren inzonder
heid ten platten lande, het waken
tegen bedelarij en landlooperij, het
toezigt op vreemdelingen, de bewa
king van het jagtveld en de vissche-
rij en het in bewaring nemen van
zwervende, beschonkene en verlaten
personen,23) Daarnaast kon hij, in
geval van een vacature, tijdelijk
het ambt van dorpsveldwachter
vervullen.
Als laatste factor moeten we wijzen
op de verbetering van het oplei
dingsniveau van de veldwachters.
Werd in het reglement van 1829
slechts geëist dat de man kon lezen
en schrijven, in de plaatselijke ver
ordeningen uit het begin van de
twintigste eeuw werd de educa
tieve lat hoger gelegd. Het bezit
van een politiediploma was in som
mige gemeenten voorwaarde om
als veldwachter te kunnen worden
benoemd. De gemeente Colijns-
plaat gaf veldwachters die het lan
delijk examen voor het politiedi
ploma met succes hadden afgelegd,
zelfs een jaarlijkse toelage van
150,-.24)
door J. STAMPERIUS
UITGEVERSMAATSCHAPPIJ E. J. BOSCH Jbzn. BAARN
28
