Goes 600 (of 588 jaar?)
Frank de Klerk
Nadat in 1917 het 500-jarig bestaan van de
stad Goes is gevierd maakt de stad zich nu
in 2005 op om het 600-jarig bestaan te vie
ren. Hoe kan dit?
In 1917 stond de stad bol van de histori
sche optochten waarin de hoofdrol was
weggelegd voor gravin Jacoba van Beieren.
Het stadsjubileum werd opgehangen aan
de verlening van het privilege waarbij gra
vin Jacoba van Beieren aan Goes toestond
om de stad van grachten en wallen te voor
zien. Dit dateert uit 1417. Volgens de over
levering was dit privilege het bewijs dat
Jacoba Goes een bijzonder warm hart toe
droeg. Toen zij het na diverse schermutse
lingen moest afleggen tegen haar machtige
opponenten, vond zij onder meer op Zuid-
Beveland een welkom asiel. Een wedstrijd
boogschieten werd door haar miraculeus
gewonnen; bij tijd en wijle verbleef zij op
het Slot Oostende in Goes, waar zij een
moerbeiboom plantte die in leven bleef tot
1929.
Een fatsoenlijk boek over de Goese geschie
denis verscheen toen niet. De toenmalige
gemeentearchivaris J. de Kruyter
besteedde wel in een reeks krantenartike
len aandacht aan het veronderstelde jubi
leum van de stad. Het enige boek waarop
men kon terugvallen was het ook toen al
verouderde: Bijzonderheden uit de geschie
denis der stad Goes, van predikant
R.A. Soetbrood Piccardt, uit 1864.
Inmiddels weten we beter
Nadat gravin Jacoba van Beieren in 1416
haar vader Willem VI was opgevolgd mocht
zij in eerste instantie op de sympathie van
haar onderzaten rekenen. Goes kreeg van
haar inderdaad een privilege in 1417.
Daarna keerde Goes zich van haar af en
trok zelfs enkele jaren later ten strijde
tegen haar troepen. De meerderheid van de
Goesenaars koos partij voor de machtige
Filips van Bourgondië, die in 1428 de heer
schappij over de gebieden van Jacoba van
Beieren verwierf. Beiden werden ze in dat
jaar onder meer in Goes ingehuldigd om
deze nieuwe toestand te bevestigen. Jacoba
mocht zich gravin blijven noemen en ont
ving een ruim inkomen. Toen ze zonder
kennisgeving aan Filips van Bourgondië in
1432 huwde met Frank van Borsele verloor
ze haar titel en moest ze met een kleiner
onderhoud genoegen nemen, onder meer
met Goes. Vermoedelijk heeft ze in de laat
ste jaren van haar leven Goes nimmer
meer bezocht. Haar lijvige testament, ze
overleed in 1436, verwijst op geen enkele
manier naar Goes, niet in de lijst van
begunstigden, en niet bij de nog open
staande rekeningen van Jacoba.
Afb. 1. Het oudste stadszegel van Goes.
(Collectie Historisch Museum De Bevelan-
den.)
In het boek 'Een schamele landstede', van
prof.dr. C. Dekker, wordt de hele middel
eeuwse stadsgeschiedenis van Goes uit de
doeken gedaan, ook de gebeurtenissen rond
Jacoba van Beieren en de negentiende-
eeuwse verzinsels rond haar persoon. Uit
het onderzoek van Dekker is vast komen
staan dat het Goese dorpsbestuur zich aan
het einde van de veertiende eeuw het vuur
17