Tweede meestoof
In het midden van de vijftiger jaren trok
ken de prijzen weer aan.91 Er werden
nieuwe fabrieken gebouwd in Zeeland,
waarin de meekrap,volgens de in Frankrijk
ontwikkelde methode, tot garancine ver
werkt werd. Zo werd in 1852 aan het
havenkanaal te Goes de garancinefabriek
'Zuid-Beveland' gebouwd.10' In Nieuwdorp
werd een nieuw meestoof opgericht op ini
tiatief van J.C. Kakebeeke uit Goes, die
hiervoor aan de Kasteelweg grond ter
beschikking stelde. In de commisie voor
daarstelling zaten ook G. de Smit en
L. Lucasse, 'grote' landbouwers uit Nieuw
dorp. Op 23 maart 1859 werd de bouw aan
besteed, waarbij inlichtingen konden beko
men worden bij de Goese
stadsbouwmeester en architect L.Ph. de
Lannée de Bétrancourt.11' Gekozen was
voor een inrichting, waar de meekrapwor
tels tot het halffabrikaat racine werden
verwerkt die in balen verpakt, via de
haven aan de Zuid-Kraaijert, voor verdere
verwerking werd verscheept. Reeds in het
najaar was de meestoof in werking. Het
uitvoerig en beredeneerd jaarverslag van
de gemeente geeft daarvan de navolgende
beschrijving.' In de gemeente bestaan twee
fabrieken, zijnde beide meestoof. De fabriek
'Nederland' bestaat sinds jaren en is in
bloeijende staat, terwijl de andere fabriek
eerst in 1859 is gesticht, zoover ons bekend
bestaat het vooruitzicht dat ook deze
genoegzame voorraad ter verwerking zal
ontvangen; door voorname landbouwers
worden beide ondersteund.
In de nieuwe fabriek 'De Eendracht' wer
den in dat seizoen 50.000 kg racine en 3000
kg muilen geproduceerd en zij bood werk
aan zeven volwassenen.
De productie van de meestoof'Nederland'
bedroeg in die zelfde periode 12.750 Neder-
landsche ponden (kilo) racine, 54.821 pon
den 'onberoofde' en 4383 ponden muilen.
In dat zelfde jaar vroeg Willem Bastiaanse
Rijk (tevens burgemeester van 's-Heeren-
hoek) namens zijn medefirmanten vergun
ning tot het plaatsen van een stoomma
chine met een vermogen van 7 PK, zodat
voortaan bij de opgesomde functies de
(paarden)drijver ontbreekt.12'
Branden
Meestoven zijn uiterst brandgevaarlijk.
Omdat er dag en nacht gestookt werd, was
alles kurkdroog. De meestoof 'Nederland'
werd enkele malen door brand getroffen.
Zo brandde in 1860 de koude stoof af, dus
het gedeelte waar de te verwerken voorra
den lagen opgeslagen, waarbij de droogto-
ren gespaard bleef. In 1871 brandde dat
zelfde deel totaal uit, waarbij een grote
waarde aan niet door verzekering gedekte
meekrap verloren ging.13'
In 1897 ging de complete droogtoren in
vlammen op, echter zonder dat verder veel
schade aan het gebouw werd aangericht.
De hoge vierkante houten schoorsteen, die
enige meters boven het dak van de toren
uitstak werd niet meer teruggebouwd.
Einde van het meestooftijdperk
De meestoof'Nederland' aan de Stoofweg
gooide in 1899, volgens het gemeentelijk
verslag van dat jaar, het roer om. In de
voormalige meestoof 'Nederland' is thans
opgericht eene droogerij van bitterpeenciro-
chei. De meestoof 'De Eendracht' bestaat
nog. Deze werkte echter zeer kort als gevolg
van de zeer weinig verbouwd wordende
meekrap.141
In 1917 kwam ook aan de cichoreidrogerij
en einde, daarvoor in de plaats werd er
groente gedroogd tot aan het einde van de
Eerste Wereldoorlog. Daarna werd het
complex gebruikt als landbouwbedrijf. Nog
steeds heeft de schuur het uiterlijk van een
meestoof. Op de topgevel aan de weg is in
rode letters de naam 'Nederland' te lezen.
Het einde voor de meestoof 'De Eendracht'
kwam in 1901. Daar de verbouw van mee
krap in deze gemeente slechts in zeer
geringe mate voorkomt is de meestoof 'De
Eendracht' op het einde des jaars verkocht.
Dien tengevolge bestaan er in deze gemeente
geene meestooven meer. 15>
Het complex aan de Kasteelweg werd
gekocht door aannemer Adriaan Karelse
Czn. uit Borssele, die de schuur in 1902
sloopte.161 Het overgebleven huis (Kasteel
weg 6) verkocht hij een jaar later aan tim
merman Johannes de Vriend uit 's-Heer
Arendskerke, die er nog een huis naast
23
