Boekindruk J.M.G. Leune, Lillo en Liefkenshoek, de geschiedenis van twee Scheldeforten 1585- 1786, Brussel, Algemeen Rijksarchief, 2006, ISBN 905746005X, deel 1, p. 781. Repertorium van personen in en nabij deze Scheldeforten, deel 2a (A-F), deel 2b (G-O) en deel 2c (P-Z); compilaties en transcrip ties, deel 3a, 3b en 3c. Verkrijgbaar bij het Rijksarchief Brussel, Ruisbroekstraat 2, 1000 Brussel. Af te halen of schriftelijk. Ook per e-mail: publicat@arch,be voor €29,-per deel. Bij postverzending 13,- verzendkosten, ongeacht het aantal delen. De namen van de forten Lillo en Liefkens hoek aan de Schelde boven Antwerpen zijn in Zeeland niet onbekend. Historisch onderzoek naar het functioneren van deze forten is echter nauwelijks verricht. Met een omvangrijk onderzoek onder leiding van prof. dr. J.M.G. Leune, hoogleraar sociologie Erasmus Universiteit Rotter dam, is daar verandering in gekomen. Onder leiding van Leune hebben onderzoe kers van deze universiteit vele archiefbron nen over deze vestingwerken onderzocht. Vanuit verschillende gezichtspunten zijn de forten bestudeerd: bestuurlijk, demogra fisch, economisch, genealogisch, militair, sociologisch en vestingbouwkundig. De bouw van het fort Lillo, in de jaren 1579-1580, kwam tot stand door het stre ven van de Antwerpse magistraat om deze stad beter te kunnen beschermen tegen Spaanse aanvallen. Het fort is gebouwd op de Brabantse oever van de Schelde in de polder van Lillo bij het gelijknamige dorp. Gelijktijdig ontstond op de andere oever van de Schelde het fort Liefkenshoek. Met het geschut van de beide forten kon de scheepvaart vanuit en naar Antwerpen vol ledig worden beheerst. Eind 1583 waren er 270 militairen in het fort gelegerd. Een Spaanse legereenheid zag in 1584 en 1585 geen kans de forten in te nemen. Na de Val van Antwerpen (15 augustus 1585) veranderde de functie van de forten. Beide forten kregen niet langer tot taak om Antwerpen te beschermen, maar ze fun geerden voortaan als frontiervestingen van de Republiek der Verenigde Nederlanden (Republiek) met als opdracht de scheep vaart naar en vanuit Antwerpen te contro leren. Met deze controle poogde de Repu bliek de positie van Antwerpen als handelsstad aan te tasten ten voordele van de havens in de Noordelijke Nederlanden. Concreet kreeg deze functie gestalte door het plaatsen en met geweld afdwingen van een fiscale barrière in de Schelde ter Afb. 1. Fort Lillo. (Foto Werner Bril, www.poldermuseum- lillo-fort. be 35

Tijdschriftenbank Zeeland

De Spuije | 2008 | | pagina 37