Een vergeten oorlogsmonument in Wissenkerke*
Gerard de Fouw en Bart van Leerdam
Inleiding
Op de begraafplaats van Wissenkerke
staat het grafmonument voor Andries
Dieleman, geboren op 2 april 1908 te Wis
senkerke en gefusilleerd op 11 september
1944 te Valkenisse. Een vergeten oorlogs
monument in Wissenkerke en op Noord-
Beveland.
Het verhaal
Nederland is sinds 10 mei 1940 bezet door
de Duitsers, zo ook het eiland Noord-Beve
land. Veel gebeurt er niet in de beginjaren.
Het zijn meest kleine schermutselingen en
luchtgevechten boven het eiland.
Dan wordt het 4 september 1944. Antwer
pen valt in handen van de geallieerden.
Vijf kilometer kade, veertig kilometer dok
ken en meer dan zeshonderd kranen
komen ongeschonden uit de strijd. Daar
mee kunnen de geallieerden in snel tempo
veel goederen lossen. De optimistische
geluiden en foute berichten van de Neder
landse regering in Londen en van Radio
Oranje leiden een dag later tot Dolle Dins
dag. Zij vertelden dat Nederland elk
moment bevrijd kon worden van de Duitse
bezetting. Maar het duurde nog tot 5 mei
1945 voordat Nederland echt bevrijd was.
Reeds vroeg in de morgen van dinsdag
5 september beginnen Duitse soldaten en
NSB'ers in paniek via het veer Kortgene-
Wolfaartsdijk het eiland Noord-Beveland
te verlaten. Dit gebeurt in heel Zeeland.
Maar niet voor lang.
In heel Zeeland maken de radioberichten
de mensen opgewonden, maar nergens zo
erg als op Noord-Beveland.
Een paar ambtenaren komt nu in actie.
Het lukt hen de veerboot Kortgene-
Wolfaartsdijk onklaar te maken.
Waarschijnlijk willen ze de Duitsers gevan
gen houden op het eiland tot de bevrijders
komen.
Met de auto van de dokter Bruynzeel uit
Wissenkerke, die zij hadden gestolen, rij-
Afb. 1. Monument Dieleman, Wissenkerke.
(Collectie gemeentearchief Noord-Beveland.)
den zij over het eiland.
Steeds meer neemt de opwinding onder de
bevolking toe. Veel mensen steken de vlag
uit omdat zij denken dat Noord-Beveland
is bevrijd.
We hebben er een verslag van. Het is
geschreven door het Kortgeense meisje
Corrie Schippers. Ze was leerlinge van de
ULO in Kortgene. Ze schreef aan een fami
lielid of aan een vriendin in Sint Philips-
land.
Op 5 september, Dolle Dinsdag, begint ze
haar verhaal:
Lieve Anny, O schat, o dot, ik ben zo zot!
Lopen ze op Flipland ook al met Oranje op
DtN ViDmClMft
(ütsewr -
ISlfi |1!>,
TTfl r-ltóüKÖnfsS
t-cFUSILJEjettÖ
li 5E?r lit4
"If WLKEIÜISÊ.
2
