De Oude Kraaijertpolder
Jan de Ruiter
De Oude Kraaijert- of Selnissepolder
behoorde vroeger tot de gemeente 's-Heer
Arendskerke. Na de gemeentelijke herinde
ling van 1 januari 1970 werd het dorp zelf
met het grondgebied ten noorden van de
vierbaansweg A 58 ingedeeld bij Goes. Het
gebied ten zuiden van deze weg, met de
dorpen Nieuwdorp en Lewedorp, ging naar
de nieuw gevormde gemeente Borsele.
Het grootste gedeelte van de Oude Kraaij
ert valt (sinds 1973) binnen de grenzen van
het stemdistrict en dus binnen het verzor
gingsgebied Lewedorp. Alleen het noorde
lijke gedeelte van de polder hoort burger
rechtelijk bij Goes.
Bedijkingsgeschiedenis
Bij charter van 20 november 1546 werd
door Karei V vergunning verleend aan de
ambachtsheren van 's-Heer Arendskerke
om een groot schorrencomplex te bedijken,
dat was gelegen voor de westelijke zeedij
ken van hun ambachtsheerlijkheden
's-Heer Arendskerke en Heinkenszand.
Volgens de voorwaarden van het octrooi
moest binnen drie jaar met de bedijking
zijn begonnen. De lengte van de dijk
bedroeg ca. 1400 roeden. Ook de afmetin
gen van de dijk waren vastgelegd. Zo moest
de polder bedijkt worden met eenen dyck
van ses roeden beloops, vijthien voeten hoge
en een kruinbreedte van twaalf voet.
Indien de polder inundeerde dan zou men
op dezelfde voorwaarden opnieuw mogen
bedijken.11 Met andere woorden als we de
Putse roede aanhouden, die ook bij latere
bestedingen werd gevoerd, dan had de dijk
een hoogte van 5,10 m, met een kruin
breedte van vier meter en een breedte aan
de teen van de dijk van 21,4 m.2)
In de zeedijk moest een sluis worden gelegd
overmits dat men qualick ende ongeryffelick
hetselve water deur een ander bedijct lant
soude connen geleyden.
De grootste aandeelhouders in de bedijking
waren Adolph van Bourgondië en Jeroni-
mus Sandelijn, de rentmeester Bewester-
schelde.
Uit de overloper van 1707 blijkt dat de pol
der in totaal groot is 1045 gemeten 91roe-
den, waarvan 96m/78r aan vronen.
Door het recht van aanwas viel 199m/73r
onder de ambachtsheerlijkheid Heinkens
zand.3'
De huidige kadastrale grootte bedraagt
447.70.68 hectare, met een belastbare
oppervlakte van 376.29.86 hectare en
52.92.68 hectare vronen.4'
Vroegere bedijkingen
Hoewel in de vergunning uit 1546 sprake
was van het bedijken van de schorren en
uytgorssingen, die noid tot geenen tyden
bedyckt en syn geweest, is uit het onderzoek
van de karteerders in 1950 gebleken dat
dit gebied al eerder ingepolderd moet zijn
geweest.
Zij hadden zelfs de indruk dat de polder
ontstaan is als opwas. De kern van de pol
der ligt tussen twee kreken, waarlangs de
Groeneweg (inmiddels verdwenen) en de
Oude Zandweg lopen. Dit landbouwkundig
lichte gedeelte heet in de volksmond de
Plage en bestaat uit zeer lichte stuiverige
grond.
In het zuidelijk gedeelte van de polder ligt
op een diepte van zestig tot tachtig centi
meter een oudere afzetting van nieuwland-
grond, gescheiden door een zandlens. In
het noorden ligt op twee meter beneden het
maaiveld z.g. oud land, bestaande uit Poel-
klei met daaronder een één meter dik veen-
pakket, zoals dat ook wordt aangetroffen in
aangrenzende polder de Brede Watering
Bewesten Yerseke. Hier is bij het onder
zoek scherfmateriaal uit de twaalfde en
dertiende eeuw aangetroffen.5'
Dekker61 gaat er in eerste instantie vanuit
dat dit gebied na de stormvloed van 1134
buiten de ringdijk is gebleven. Dit buiten
dijks land werd met een dikke nieuwland-
afzetting bedijkt en moet lange tijd als een
hooggelegen schor boven het water hebben
uitgestoken. De middeleeuwers hebben
hier het veen gemoerd ten behoeve van de
zoutwinning (de Zeinering), aan welk feit
15
