geval hoogstens 830,- kon verdienen.
Ze sloegen aan het rekenen en het bleek
dat de werkgevers gelijk hadden. Een
arbeider moest met de voorgestelde lonen
in staat zijn ongeveer 900,- te verdienen,
een daling van tien procent ten opzichte
van de 1.000,- die het jaar daarvoor in
principe mogelijk was.
Vervolgens kwamen de bonden met een
voorstel dat als uiterste beschouwd moet
worden. Enkele punten waren: loon in
maart/april 2,50 per dag, mei/juli 3,00,
augustus/oktober 3,25, november 3,- en
januari/februari 2,25. Bieten onderhou
den 29,- per gemet, aardappels rooien
zestien cent per roede en bieten rooien tien
cent. In de oogst moest een man ook dit
jaar 4,- per dag kunnen verdienen. Er zou
zoals gebruikelijk ook weer honderd roeden
ardappelland gegeven moeten worden.
Al was het voorstel dan het uiterste, toch
zouden de bonden de onderhandelingen
iet als afgebroken beschouwen als de
werkgevers er niet mee instemden.
Op een vergadering van Algemeen Belang,
ip 23 maart, bracht Gaanderse verslag uit
van het verloop van de loononderhandelin
gen. De eisen van de werknemers waren al
wat gematigd, maar volgens het oordeel v/h
bestuur nochtans te hoog. De werkgevers
voelden niet veel voor concessies, alleen het
hietenonderhoud werd verhoogd naar 23,-
per gemet (of 24,-, als dat in Kamperland
iok betaald werd), gras snijden met laarzen
zou 25 cent per dag extra opleveren en voor
aardappels rooien achter de rooier ging het
loon naar 4,- per dag. Eventueel zou ook
het dagloon in juli, december, januari en
februari iets, (waarschijnlijk met 0,25)
verhoogd kunnen worden. We zien vooral
ij het bietenonderhoud een scherpe daling:
in het voorgaande jaar betaalde men er nog
ninstens 30,- voor.
takingsdreiging
i n de twee maanden daarna volgde een
reeks van conferenties, zonder dat er over
eenstemming bereikt werd.
Op 18 mei was er een buitengewone verga
dering van Algemeen Belang. Aanleiding
was dat gister 17 Mei een schrijven ontvan-
Afb. 2. F.J. Dees. Collectie F.A. Dees.)
gen is waarin werd medegedeeld dat indien
de looneisch niet werd ingewilligd het werk
morgen 19 mei zal worden neergelegd. Wat
moest er nu gebeuren?
Voor Nicolaas Filius was de zaak duidelijk,
hij meent dat de werknemers momenteel
op hun machtspunt staan, dit is voor het
bieten dunnen z.i. niet genegen zullen zijn
nu nog te marchanderen, het zal nu wel zijn
alles of staken, en verklaard spreker zich
voor niet toegeven. Pieter Priester wilde nog
wel een kleine toegeving doen en het bie
tenonderhoud op 25,- per gemet stellen,
verder wilde hij niet gaan.
Zoals gebruikelijk was Francois Dees de
gene die het meest gematigde standpunt
innam. Hij dacht dat een staking van hoe
korten duur zij ook moge zijn zeker verbit
tering onhebbelijkheden zal verwekken.
Hij was dan ook van mening dat er alles
aan gedaan moest worden om alsnog tot
overeenstemming te komen.
Dees was zonder twijfel iemand die
streefde naar goede relaties met de arbei
ders. Dat blijkt onder andere ook uit zijn
betrokkenheid bij de oprichting van de
31
