Condé sur l'Escaut op de Oostenrijkers
in Parijs bekend. Dit bericht, maar ook
de snelheid waarmee het Parijs bereikte
sloeg in als een bom. De afstand van 220
kilometer tussen Parijs en Lille werd via
vijftien telegraafposten binnen een uur7j
overbrugd. Een koerier te paard deed daar
minstens twintig uur over. Toen Napoleon
aan de macht kwam en hij het aan de stok
kreeg met ongeveer heel Europa, werd
het netwerk snel uitgebreid. De tijdwinst
die hij met de telegraaf maakte gebruikte
hij om zijn legers strategisch voordeel te
geven. Napoleon liet verbindingen aanleg
gen met Brussel, Amsterdam, Mainz, Lyon
en verder over de Alpen, via Turijn, Milaan
tot Venetië. Een bericht van Parijs tot
Toulon over een afstand van 700 km over
honderd seinstations kon als alles meezat
twintig minuten na het laatste verstuurde
sein op de plaats van bestemming zijn.
Het strategisch voordeel werd minder toen
elders in Europa ook optische telegrafen
werden aangelegd.
De telegraaf van Chappe bleek wel een
'ontwerpfout' te bevatten. De constructie
was alleen overdag, bij goed weer bruik
baar. Experimenten met verlichting lever
den geen goed resultaat op. Dat een bericht
strandde in regenbuien en bij mist81 werd,
met name door de Franse marine, als een
ernstige beperking gezien. Zij besloten
mede hierdoor een ander model in gebruik
te nemen. Napoleon verminderde de gel
den die in het project van Chappe werden
gestopt. Chappe pleegde in 1805 zelfmoord
in de waterput van een hotel in Parijs. Men
zegt dat hij ziek (depressief) was en dat hij
de beschuldigingen van plagiaat door de
concurrentie niet meer aankon. Toch bleef
het model van Chappe in Frankrijk popu
lair. Het telegraafnetwerk dat na de dood
van Claude door zijn broers verder werd
ontwikkeld, omvatte op het hoogtepunt
bijna geheel Frankrijk. Terwijl andere lan
den zich vooral richtten op kusttelegrafïe
werd Frankrijk vol gezet met Chappe's. Dit
resulteerde in een netwerk van 5000 kilo
meter met meer dan 500 seinposten. Met
de ingebruikname van de elektrische tele
grafie omstreeks 1850 kwam er een einde
aan dit tijdperk. Langs telegraafroutes ont
stonden vaak wegen zodat we vandaag de
dag nog veel van de routes die het netwerk
volgde terugzien in de Franse autoroutes.
Werking van de optische telegraaf
De werking van de verschillende optische
telegrafen was veelal op hetzelfde principe
gebaseerd. Een bericht werd via een keten
van posten van A naar B verzonden. Deze
posten stonden op vijf tot vijftien kilometer
van elkaar vandaan en werkten volgens
een tweetal principes. De meest voorko
mende variant was die met een hoge mast
waaraan een dwarsbalk was bevestigd. Aan
deze dwarsbalk hingen, afhankelijk van het
type, ballen, tonnen, lantaarns of zoals o.a.
Afb. 2. Chappe telegraaf. (Bron: Wikipedia.)
26
