voorzien van geschut en vuurpijlen ston
den niet met elkaar in verbinding, maar
moesten het achterland waarschuwen voor
de vijand. Ze waren in opdracht van prins
Willem V geplaatst om het land tegen de
Engelsen te beschermen.13' In 1795 werd
in Nederland, aangestoken door de ideeën
uit Frankrijk, de Bataafse Republiek opge
richt. Frankrijk erkende de Republiek en
mocht Zeeuws-Vlaanderen inlijven. Daar
naast mochten ze een garnizoen in Vlis-
singen stationeren, waarmee ze zomaar de
toegang tot Antwerpen in handen kregen.
Niet veel later werd ons land 'ter bescher
ming' door Franse troepen bezet. De drei
ging van een invasie op de Nederlandse
kust leidde ertoe dat in 1799 de 'simpele'
seinposten vervangen werden door een
seintoestel waarmee wel onderling kon
worden gecommuniceerd. Deze
'Bataafse telegraaf' was ontwikkeld door de
schout-bij-nacht Van Woensel (1740-1816).
Vlakbij de regering in Den Haag lag in
Scheveningen de hoofdseinpost. Het net
werk was nog niet helemaal operationeel
toen 40.000 Engelse en Russische invasie
troepen in 1799 ten zuiden van Den Helder
landen. Toch kon via de telegraaf een mel
ding worden doorgegeven, zodat Bataafse
en Franse troepen gemobiliseerd konden
worden. De invasie die voortvarend verliep
kon hierdoor bij Castricum worden afgesla
gen. De ongeveer 30.000 overlevenden van
het invasieleger dropen af en er werd een
verbond getekend. Nu de dreiging verdwe
nen was werden de telegrafen in 1801 weer
ontmanteld. De vrede was echter van korte
duur zodat er vanaf 1803 in hoog tempo
weer telegrafen langs de kust verschenen.
Dit keer een verder ontwikkelde versie die
Hollandse Kusttelegraaf werd genoemd.
Tussen Texel en Vlissingen stonden 42
seinposten. In 1806 werd in Vlissingen het
Franse semafoornetwerk aan dit netwerk
gekoppeld.14'
Sommige bronnen dichten de telegraaf
ook een belangrijke rol toe in de mislukte
Engelse Walcheren-campagne in 1809.
Hoewel het weer en de incompetentie van
de expeditieleiders een behoorlijk aandeel
in het debacle hebben gehad mag de rol
van de telegraaf niet onvermeld blijven.
Het bericht van de Engelse aanval werd
vanaf de seinpost Domburg in juli 1809
via de kusttelegraaf naar Den Haag en
Parijs gestuurd. Doordat Vlissingen niet
direct in Engelse handen viel kon, via de
daar geplaatste telegraaf, veel informatie
over het invasieleger naar Parijs worden
gestuurd. De telegraaf op het Vlissingse
stadhuis was één van de doelen van het
bombardement. De Royal Navy had een
speciale eenheid met als taak het opsporen
en vernietigen van telegraafposten. Na
de terugtrekking van het Engelse leger
stonden er in het gebied dan ook geen
bruikbare telegraafpalen meer.101 Men
begon direct aan het herstel. In januari
1810 werd de Chappe-lijn via Brussel door
getrokken naar Amsterdam en er werd
een aftakking gemaakt die via Antwerpen
naar Vlissingen liep.161 Dit gedeelte deed
echter nauwelijks dienst en werd in okto-
Afb. 4. Lipkens telegraaf op het Binnenhof,
1831. (Bron: Wikipedia.)
28
