onaal Archief in Den Haag en het archief
van de Rijksuniversiteit Groningen. Allen
dank daarvoor.
Bronnen en literatuur:
Gemeente Archief Goes, inventarisnummer 12,1807,
gemeente 's-Heer Arendskerke. brieven m.b.t. inkwartiering.
Nationaal archief, 4.0PV Z4, Z4B.
Zeeuws Archief, Kadastrale Atlas Zeeland 1832, en
minuutplannen
Zeeuws Archief, toegangsnummer 3172, inventarisnum
mers 51, Overlopers, zevenjaarlijkse op geografische grond
slag gebaseerde opgave van de grootte van de gronden met
hun eigenaren (1807).
K. G. Beauchamp, History of telegraphyInstitution
of Electrical Engineers, IET. 2001 ISBN 0852967926,
9780852967928.
Intercom 2006-2, Vereniging van Officieren van de Verbin
dingsdienst.
Rob Korving en Bart van der Herten, Een tijding met de
snelheid des bliksems: de optische telegraaf in de Neder
landen (1800-1850), Leuven University Press, 1997 ISBN
9061868246, 9789061868248.
J.A. van der Linden, Topografische en Militaire kaart van
het koningrijk der Nederlanden, Unieboek BV Bussum
1973, ISBN 90 228 3433 6.
Stichting Menno van Coehoorn, Atlas van Historische ves-
tingwerken in Nederland - Zeeland, Walburg Pers, ISBN 90
5730 313 2.
J.T.H.C. Schepman, Walacria een kroniek van Walcheren,
Het Walchers Jaarboek deel 3, Walcheren en de optische
telegrafie, Stichting Natuur- en recreatie-informatie, 1990.
A. de Smit, Burgerlijke en Kerkelijke geschiedenis van 's
Heer Arendskerke.
Internet:
http://nl.wikipedia.org/wiki/Claude_Chappe
http://nl.wikipedia.org/wiki/Semafoor_l communicatie)
http://home.hetnet.nl/~anitavanegmond/seinpost.html
http://people.seas.harvard.edu/~jones/csciel29/images/his-
tory/tcodes.html#reglem
http://visite.artsetmetiers.free.fr/site_anglais/chappe_a.
html
http ://www. cultuurwijzer, nl/cultuurwij zer.nl/cultuurwij zer.
nl/i000343.html
http://biblioteca.universia.net/ficha.do?id=30568199
http://www.scheepvaartmuseum.nl/collectie/artikelen/
seinposten
http://www.sraskerke.nl
Noten:
1. De burgerlijke en kerkelijke geschiedenis van !s Heer
Arendskerke; deel II, door A. de Smit.
2. Het eerste ontwerp bestond uit twee synchroon lopende
klokken, een ander ontwerp leek op de Edelcrantzvari
ant die een scherm met beweegbare panelen gebruikte.
Uiteindelijk werd ook dit idee van tafel geveegd en
ontstond de Chappe telegraaf.
3. Men gebruikte in de praktijk amper de helft van dit
aantal.
4. Ignace was lid van de Wetgevende Vergadering (Frans:
assemblee legislative). Dit was één van de parlementen
die zitting hield tijdens de Franse Revolutie. Het heeft
niet lang bestaan en werd opgevolgd door de Nationale
Conventie. Ignace had daarmee een ingang bij de rege
ring.
5. De ene bron spreekt over een blanco cheque en andere
bronnen hebben het over net voldoende budget om vijf
tien seinposten aan te leggen.
6. Bij de wet van 2 november 1789 werd beslag gelegd op
de kerkelijke goederen. De geestelijken werden ambte
naren en moesten een eed van trouw afleggen.
7. Sommige bronnen spreken over dertien minuten. Ech
ter één symbool kon bij perfecte weersomstandigheden
en zeer effectief bediende posten in negen minuten van
uit Lille naar Parijs worden gezonden. Voor een bericht
van 36 symbolen was iets meer dan een half uur nodig.
Ik denk dat we met een uur redelijk in de juiste rich
ting zitten.
8. Dat de Chappe het van goede weersomstandigheden
moest hebben kwam Napoleon in 1815 goed uit. Toen
hij op 1 maart landde op de Franse kust na zijn ont
snapping van Elba kwam, dit bericht door mist pas op
5 maart in Parijs aan. Napoleon was toen al bijna bij
Grenoble en kon niet meer worden gestuit door het
Franse leger waarvan vele manschappen zich weer
achter hem schaarden. Honderd dagen later vond
Napoleon definitief zijn Waterloo.
9. LTitvinding van de Middelburgse lenzenslijper
Lipperhey in 1608, er wordt gezegd dat hij het idee
stal van zijn 'buurman' Sacharias Jansen. Het duurde
vervolgens nog ruim honderd jaar voordat deze uitvin
ding zodanig was doorontwikkeld dat er echt goed mee
gewerkt kon worden.
10. Naast de codeboeken werkte men met een versleuteling
die periodiek wijzigde. Men verschoof de tekens bijvoor
beeld een aantal posities. Bij het kusttelegrafienetwerk
vond de versleuteling op een andere manier plaats en
beschikte iedere post over een codeboek.
11. Deze maritieme variant richtte zich vooral op com
municatie langs de kust of vanaf land naar schepen en
vice versa.
12. http://www.ifremer.fr/docelec/doc/2007/rapport-3419.pdf
13. Willem V was na afloop van de vierde Engelse Zeeoor
log in 1784 bang voor een vijfde.
14. Dat betekende in de praktijk dat er twee telegraaf
stations naast elkaar werden gebouwd waartussen de
berichten handmatig werden uitgewisseld. Het gekop
pelde netwerk besloeg uiteindelijk een gebied dat zich
uitstrekte van Texel tot het Franse Bayonne. Nadat de
Engelsen Walcheren verlieten werd in 1811 in Goede
Reede een nieuw knooppunt aangelegd.
15. Tijdens de Engelse invasie waren veel telegraafposten
vernield. De Fransen plaatsten hun eigen systeem
terug wat er toe leidde dat vanaf 1811 het koppelpunt
naar Goede Reede werd verplaatst.
Toen de Engelsen in 1809 op Zuid-Beveland waren
geland, plaatsten ze op de toren van Kapelle een sein
paal
(G. J. Lepoeter, De geheimen van de kerk van Kapelle
onthuld, pag. 311).
16. De lijn naar Vlissingen liep via stations in Antwer
pen, Melsele, St. Gillis-Waas, Sint Jansteen, Axel,
Assenede,Watervliet en Groede.
17. Nationaal archief 4.OPV Z4 'Fort a construire dans le
Sud-Beveland pour protéger la communication avec
l'isle de Walcheren.'
18. Ik had gehoopt de seinpost op een proefdruk van de
Kraaijenhofkaart terug te kunnen vinden. Deze kaart
uit 1809, gebaseerd op gegevens uit 1803 tot 1807, vond
ik in het archief van de Rijksuniversiteit Groningen
terug. Helaas zonder seinpost [Kaart van de provincie
Zeeland]. - [1:115.200]- [S.I.: s.n.], [ca. 1809]. - 1 krt.
31
