Levendale rijmt er op los Paul Harthoorn Petrus van Levendale van Romerswalle is de tweede notaris van Goes waarvan protocollen bewaard zijn gebleven. Zijn voorganger was Cornelis Janssoon Mels, maar daarvan is alleen diens register van 1562-1564 nog aanwezig, terwijl die van Levendale een periode van 25 jaar bestrij ken (1581-1606). Levendale is op 18-4-1544 geboren in Reimerswaal, waar zijn vader, Cornelis Willemsz. van Levendale, baljuw was. Op 21-5-1576 werd hij door de Grote Raad van Mechelen als notaris geadmitteerd. De eerste jaren van zijn notarisschap bracht hij door in Bergen op Zoom. In 1581 ver huisde hij naar Goes, waar hij de rest van zijn leven is blijven wonen. Zijn protocol len heeft hij met grote nauwkeurigheid bijgehouden. Ze zijn niet alleen interes sant omdat ze stammen uit de tijd van de tachtigjarige oorlog, maar ook omdat hij er alle mogelijke zaken in noteerde die hem nteresseerde. Levendale had bijvoorbeeld een grote belangstelling voor chronologie en astrolo gie. Dit blijkt uit zijn uitvoerige uiteenzet tingen in het Latijn met tekeningen en dia grammen, die voor niet ingewijden, zoals ik, onbegrijpelijk zijn. In zijn eerste protocol heeft hij ook een uitgebreide kalender opge nomen met alle heilige dagen. In zijn tijd maakte men voor datering ook nog gebruik van zogenaamde zondagsletters. Alle dagen van het jaar kregen de letters A t/m G, wat telkens herhaald werd tot het einde van het jaar. Levendale heeft in deze kalender naast de gewone datums ook de zondag sletters genoteerd, maar heeft deze niet gebruikt voor de datering van zijn akten. Zijn persoonlijke aantekeningen, die hij in ontiegelijk kleine kriebellettertjes onder aan sommige pagina's noteerde, gaan soms over zijn zakenreizen. Hij beschrijft dan precies hoe hij van dag tot dag gereisd had. Dat moest in die tijd allemaal per boot, postkoets en trekschuit. Hij maakte ook een notitie van zijn eigen huwelijk, maar omdat hij waarschijnlijk niet wilde dat Jan en alleman dat lezen kon, schreef hij het in het latijn, met een kanttekening in het Nederlands dat Coenraed Stael, de vader van zijn bruid op 5 augustus 1593 over leden was. Gebeurtenissen in Zeeland en daarbuiten lieten hem ook niet koud. Tij dens een noodweer in 1583 schreef hij dat de toren van Waarde met de kerk verbrand was en dat ook de torens van Sint-Maar tensdijk, Arnemuiden en van Sint Pieter en Sint Jan in Gent in brand gevlogen waren. Oorlogsgebeurtenissen hadden ook zijn aandacht. Hij beschrijft bijvoorbeeld de belegering van Bergen op Zoom en dat in 1601 Den Bosch door de Geuzen belegerd was, maar binnen dezelfde maand weer verlaten. Zulke zaken kunnen we natuur lijk ook lezen in onze geschiedenisboekjes, maar het is leuker om ze uit de pen van een tijdgenoot te vernemen. Eerder heb ik geschreven dat Levendale in zijn eerste register een heiligenkalender had opgenomen. Hij ging een stap verder en heeft de maanden van het jaar op rijm gezet. Hierin heeft hij de belangrijkste feestdagen verwerkt. Achter de versregels heb ik de betreffende heiligennamen uit zijn kalender gezet. Dit gaat als volgt: TJaer begint es nieu, als de Coninghen ghaen Offeren sprack Pontiaen Anthonis heeft Agneet gheeert Paulus werdt van Ghodt bekeert 6 jan., Epiphania, Driekoningen. 14 jan., Pontiani mart. 17 jan., Anthonius heremita. 21 jan., Agnes vir. et mar. 25 jan., Paulus conversus. 37

Tijdschriftenbank Zeeland

De Spuije | 2010 | | pagina 43