Een luidruchtige Oranjeklant
W.P. den Toom
Anthonij Endens uit Bergen op Zoom, 45
jaar oud, had de artikelen van de publica
tie van 23 april 1795 van de provisionele
Representanten van Zeeland aan zijn laars
gelapt.
Daarin stond dat het verboden was Oran-
jeversierselen te dragen en Oranje boven te
roepen.
Maar Anthonij had op vrijdag 12 juni 1795,
rond 8 uur 's avonds, op de Opril Grote
Markt luidkeels Oranjeliedjes gezongen
en speciaal geroepen: Tot spijt van Spanje,
vivat Oranje, Oranje boven.
Hij werd opgepakt en naar de klapper-
wacht gebracht. De Heren hadden niet veel
moeite om te constateren dat hij over de
schreef was gegaan. De eis luidde acht jaar
verbanning, geseling en het betalen van de
kosten. De uitspraak was: een uur tentoon
stelling aan de kaak tussen elf en twaalf
uur, met een papier op de borst waarop
stond: 'Rustverstoorder' en verbanning voor
vijfjaar.
Tannetje Jasper se
In 1798 bleek tijdens het verhoor van
Tannetje, die zeventien jaar oud was en
woonde te Goes, dat deze gedurende een
aantal jaren tijdens diverse dienstbetrek
kingen veel diefstallen had gepleegd. Zij
diende bij schipper Willem Kodde en jatte
daar na een halfjaar dienst een stuk sits
dat zij beleende voor een rijksdaalder of
drie guldens. Een jaar later diende zij bij
de bleker Josias Minzeer en gapte daar
een vrouwenhemd en een bovenmuts, die
ze vervolgens zelf droeg. Na weer een jaar
diende zij bij de bleker Anthonij Lindeman
en nam daar een vrouwenhemd van Johan
nes Koert dat ze weggaf. Een netel
doekse doek verdween ook spoorloos;
die verkocht ze weer aan een bloe-
menkoopvrouw voor een dertientje;
hij behoorde oorspronkelijk aan
Pieter Engelse. Twee beddenlakens,
die ze eerst zou hebben verbrand,
gingen naar Dina van der Maas en
Dina van Dongen, die haar ook zou-
Afb. 1. Grote Markt te Goes. (Collectie
gemeentearchief Goes.)
den hebben aangezet tot de diefstallen.
Het was een vrijwillige bekentenis buiten
pijn en banden. Hieruit bleek dat zij haar
meesters niet trouw had gediend en in
plaats van oprecht haar werk te doen aller
lei diefstallen pleegde.
De eiser vroeg twee jaar tuchthuis, gese
ling en verbanning voor tien jaar. Zij werd
veroordeeld tot tentoonstelling aan de kaak
met roeden om de hals van elf tot twaalf
uur en verbanning voor tien jaar.
Bron: RAZE 1575, folio 181 v.
Bron: Raze 1575, folio 194 v.
33
