Boekindruk: Mee smaek verteld
Piet Karman, Mee smaek verteld. Het Paard
van Troje te Goes, met medewerking van de
Heemkundige Kring De Bevelanden, 96 blz.
geïllustreerd, ISBN 9789071937064, ver
koopprijs 17,95.
Piet Karman is bakker geweest in diverse
dorpen in Zeeland. Niets bijzonders, inder
daad, er zijn er vast wel meer die dat kun
nen zeggen. Maar Piet Karman heeft er
wel een boekje over gemaakt, getiteld Mee
smaek verteld. De titel en de vormgeving
van het boekje wekken de belangstelling,
zou het in 't dialect zijn? Ja en nee. Na een
inleiding volgen een zestigtal bladzijden
met verhalen, die Karman in zijn werk
zaam leven als bakker hoorde vertellen,
meemaakte, of die hem anderszins aan
kwamen waaien. Overigens zei Karman de
broodovens op latere leeftijd vaarwel om
zich op zijn andere passie, die van leraar in
het bakkersvak én in de muziek, te storten.
Deze verhalen spelen in een nabij verleden,
zonder dat er jaartallen bij staan. Laten
we zeggen: 'van vóór d'n oorlog'. Ze zijn
geschreven in, hoe kan het anders als je
Karman heet, het dialect van Colijnsplaat.
Veel van de bijzondere verhalen over men
sen uit de omgeving van Karman zijn toe
geschreven naar een fictieve hoofdpersoon,
genaamd Krelis. Krelis is een beetje een
sukkel, een 'loser' om het populair te zeg
gen. Hem overkomen soms dezelfde onhei
len als Oliver Hardy, de corpulente acteur
van de Dikke en de Dunne. Begint er een
romance met de dochter van de dominee,
die voor haar orgelles Krelis de orgeltrap
per nodig heeft, besluit de kerkenraad gauw
om een windmechaniek naast het orgel te
installeren. Heeft Krelis een knap karretje
om de beeremmer mee te vervoeren, gebeurt
daar weer wat mee. Gelukkig beschikt hij
ook over boerenslimheid, en lopen sommige
verhaaltjes wel goed voor hem af.
In veel verhalen speelt ook een bakker
mee, of is de bakkerij een deel van het
decor. De verhaaltjes ademen een sfeer van
nostalgie uit. De goed gekozen foto's dragen
daar ook aan bij. Het kost even moeite om
het dialectlezen onder de knie te krijgen.
Niet-Zeeuwen zullen er in het begin wel
enige moeite voor moeten doen om het vlot
te kunnen lezen, en het dialect in gedach
ten te horen spreken. Voor doorzetters, en
voor de meeste Zeeuwen zelf, is het een
feest(je) om in de wereld van Karman te
duiken. Een voorbeeld van de toon in het
boekje: de stroom valt uit en de elektrische
kneedmachine in de bakkerij staat stil: di
stoengje dan, over den trog gebukt, niepe en
slae, zo ard as je kon.
Het tweede gedeelte van het boekje, dat
dus uit twee gedeelten bestaat, wordt
gevormd door een aantal klassieke bak
kersrecepten van streekproducten, zoals
natuurlijk bolus, palingbrood, en meer
bekende traktaties. Ook minder bekende
staan erin, zoals kruukplaetjes, schraosels,
en nog veel meer. De recepten zijn niet in
Afb. 1. Dhr. Doremalen, personeelslid van
bakkerij Lutijn, ca. 1930. (Afbeeldingen uit
het boek. Collectie gemeentearchief Goes.)
46
