Parlevinkerspad Hansweert
Frank de Klerk
Reeds enige tijd is de Dorpsraad
Hansweert samen met de Heemkundige
Kring bezig om een dergelijk pad
te realiseren. Her en der worden in
dorpen zogenaamde ommetjes met
nieuwe informatieborden aangegeven.
In Hansweert leent een terrein bij het
dorp zich wel heel erg voor een dergelijk
ommetje of wandeltochtje, namelijk het
vroegere sluizencomplex ten oosten van het
dorp. Bij de aanleg van de nieuwe sluizen
verderop naar het oosten vervielen de oude,
monumentale, of zo u wilt, krakkemikkige
sluizen uit 1866 en later. Het Rijk wist
geen betere oplossing te verzinnen voor
de sluizen en de oude buitenhaven, dan
deze vol met zand te storten. Veel van de
sluishoofden, -deuren en vroegere paden
bleven bewaard. Dit is het gebied waar
het Parlevinkerspad zal worden uitgezet.
Met een handvol informatieborden zal veel
historie over het kanaaldorp Hansweert
worden aangeboden aan de wandelaar. Voor
de borden, die in samenwerking met de
Stichting Landschapsverzorging Zeeland
worden uitgevoerd, is op ruime schaal
sponsoring binnengehaald. De route zal
zich niet tot de vroegere sluizen beperken,
maar ook het dorp zelf aandoen.
Hansweert lijkt een dorp dat pas historie
heeft vanaf de aanleg van het kanaal door
Zuid-Beveland, maar niets is minder waar.
Al in de veertiende eeuw ontstaat het, een
eeuw later is er een kapel gewijd aan St.
Thomas, en in de zestiende en zeventiende
eeuw gebeurt er ook het nodige. Daarna
wordt het wat stil, totdat in 1808 de dijken
breken en bij Hansweert een groot stuk
polder verdwijnt. Enkele tientallen jaren
later beginnen de eerste kanaalwerken,
die in die tijd wel worden vergeleken
met de bouw van de Toren van Babel.
Zodra het kanaal en de sluizen er liggen
barsten zowel Hansweert als Wemeldinge,
dat andere kanaaldorp, al snel uit hun
voegen. De horeca profiteert enorm van de
schepelingen die aan wal komen, en ook
de winkeliers. Nu komen de parlevinkers
opzetten, leurders die vanaf de sluismuren
en in het kanaal met bootjes hun waren te
koop aanbieden. Zij geven hun naam aan
het wandelpad. Er zijn veel historische
gegevens verzameld en ook beeldmateriaal.
Verder zijn de laatste parlevinkers van
het dorp door de Dorpsraad geïnterviewd.
Men wil namelijk niet volstaan met
alleen het Parlevinkerspad; er zijn
ook al plannen in de maak om aan de
Boomdijk een Juttersmuseum uit de
grond te stampen. Als een schip zijn
lading verloor (of verliest), dan zijn de
goederen die aanspoelen Rijkseigendom,
althans volgens de wet. Wetskennis was
niet bij iedereen in Hansweert aanwezig,
zodat er veel aangespoelde goederen van
waarde gejut werden. Gevoegd bij thema's
als de Eerste (tienduizenden Belgische
vluchtelingen) en Tweede Wereldoorlog,
scheepsrampen en -bergingen,
de Ramp, de scheepswerf, Maria-
oord, de rooms-katholieke en de
nederlands-hervormde kerk, enz.
enz. hoeft voor een interessante
invulling van dit museum
niet te worden gevreesd. Het
Parlevinkerspad zal deze zomer
(als alles meezit) worden geopend.
Afb. 1. Het parlevinkersbootje van
Ruisaard, vóór 1940. (Collectie
Weezepoel.)
34