Wisse is verwekt. En drie maanden na de
geboorte ging Hendrik Holland voor Aar-
nout Wisse in dienst. Waarschijnlijk heeft
Leuntje gewoon haar werk als dienstmeid
op de hoeve voortgezet, zolang Hendrik in
dienst was.
Na de dienstperiode
Hendrik moet ongeveer half juni 1814 zijn
thuisgekomen en had toen circa twintig
maanden dienst gedaan.41 Hij zal vrij snel
Aarnout Wisse hebben aangesproken om
zijn verdiende premie op te strijken. Het
ging om een bedrag van ongeveer 1.000,-,
verminderd met de 100,- handgeld en het
bedrag van 150,- dat over 1813 was uitbe
taald, zodat er nog ongeveer 750,- te ver
rekenen viel. Of er betaald is nog voor het
huwelijk van Aarnout Wisse met Leuntje
Minnaard op 29 september 1814 en diens
plotselinge overlijden elf dagen later is niet
duidelijk, maar in ieder geval zal Hendrik
zijn centen zeker van de nabestaanden
hebben gekregen, want in 1815 kocht hij
een huisje op het dorp.5)
Het gezin telde in 1824 zeven dochters.
Daarna kwamen er een aantal jaren,
die alleen ongeluk brachten. De jongste
dochter overleed drie maanden na haar
geboorte. Zoontje Marinus overleed op 17
november 1829 slechts elf weken oud en
een maand later, twee dagen voor kerst,
overleed zijn vrouw Leuntje Westveer. Hen
drik Holland bleef achter met zes dochters
en een zoontje. De oudste dochter Jacoba
was inmiddels achttien jaar en zal de huis
houdelijke taken wel op zich hebben geno
men. Op 3 september 1829 huwde Hendrik,
43 jaar en arbeider van beroep opnieuw,
nu met de 38-jarige arbeidster Maria Eli
sabeth Janssen. Een maand na de bruiloft
overleed zoontje Hendrik op de leeftijd van
vier jaar.
Het gezin werd daarna nog uitgebreid
met twee zonen, Hendrik (1830) en Pieter
(1833). Op 8 januari 1841 overleed Hen
drik Holland als arbeider te Kruiningen
op 51-jarige leeftijd. Ook beide zonen zijn
op vrij jonge leeftijd overleden. Pieter al in
1855, 22 jaar oud en Hendrik in 1862, 32
jaar.
De rijkdom en welvaart waarop Hendrik
gehoopt had toen hij zijn contract tekende,
is voor hem niet uitgekomen en is waar
schijnlijk tekenend voor alle Zeeuwse,
maar zeker voor alle Bevelandse rempla-
canten. Alleen de sterke verhalen over zijn
diensttijd onder Napoleon zullen hem in de
plaatselijke herberg nog enig aanzien heb
ben gegeven.
14
Noten:
1. Oorspronkelijk stond achter de naam van Aarnout
Wisse de aantekening dat hij bestemd was voor het
126ste regiment de ligne. Hoewel het regel was dat de
rempla^ant bij hetzelfde onderdeel werd ingedeeld,
gebeurde het toch wel eens dat deze naar een andere
eenheid moest.
2. Peter Priester, Geschiedenis van de Zeeuwse landbouw
circa 1600-1910, Wageningen, 1998, p. 491-497 en
p. 674, tabel H7.
3. Jacobus de Baare is via 'Zeeuwen gezocht' niet meer
in Zeeland te traceren. Zijn broer Isaak huwde in mei
1814 te Middelburg.
4. Precies negen maanden later, op 17 maart 1815, werd
dochter Martina geboren.
5. Is Aarnout Wisse overleden ten gevolge van een onge
val of aan een plotseling optredende ernstige ziekte?
