De crash van een Lancaster bij Graszode
O.W. Hoogerhuis
De heer M.L. Traas uit Philippine rea
geerde naar aanleiding van artikelen die
in de Spuije (aflevering 82, 83 en 84) zijn
verschenen over bommenwerpers die in
de Tweede Wereldoorlog tijdens de lucht
oorlog boven Zeeland zijn neergestort. Met
interesse had hij deze artikelen gelezen. In
dit verband attendeerde de heer Traas de
redactie op een crash van een bommenwer
per in de buurt van Graszode {de Gosvazze
in december 1944. Destijds woonde hij in
Graszode en hij vroeg zich af of over dit
ongeluk meer bekend zou zijn.
Hij kon zich nog herinneren dat het veron
gelukte toestel terecht kwam op het erf van
Marien van Stee aan de Oude Rijksweg/
hoek Oude Zandweg. Het vliegtuig stortte
in de nacht neer en alle ruiten van zowel
de woningen op Graszode als aan de Oude
Zandweg waren gesprongen. Verder was
het dak van de boerderij van Marien van
Stee compleet vernield. Alle menselijke
resten zijn de volgende ochtend door mili
tairen verzameld; deze lagen over een groot
oppervlak verspreid. Voor zover de heer
Traas zich nog kon herinneren - hij was
toen zes jaar - zijn er toen negen beman
ningsleden om het leven gekomen.
De redactie ging op basis van deze gege
vens op onderzoek uit. Volgens de gegevens
van Wings to Victory ging het in dit geval
om een bommenwerper van het type AVRO
Lancaster Mark I, registratienummer
NG302, code VN-R. Deze Lancaster van
het 50e squadron RAF was 's middags op
17 december 1944 om 16.02 uur vertrokken
in Skellingthorpe (Lincolnshire). Het vlieg
tuig maakte deel uit van een aanvalsmacht
van 280 Lancasters die een bombarde
mentsmissie van RAF Bomber Command
naar München uitvoerde.
Kort voor middernacht stortte het toestel
neer. Op de terugweg naar Engeland werd
het boven Zuid-Beveland getroffen door
eigen luchtafweervuur friendly fire). Na de
bevrijding van Zuid-Beveland stond in deze
nieuwe frontlinie op diverse locaties in dit
gebied luchtdoelgeschut opgesteld. De ge
hele bemanning van deze Lancaster Mark
1, bestaande uit zeven personen, kwam bij
dit ongeluk om het leven. Van slechts vijf
bemanningsleden konden de stoffelijke res
ten worden geïdentificeerd en deze zijn na
dien begraven op de oorlogsbegraafplaats
Schoonselhof te Antwerpen. De namen van
de omgekomen bemanningsleden waren:
Leslie William Beer, Albert John Frisby,
John Capon, William Henry Horton, Ian
Francis Macrae, Melvin Joshua Macleod en
Cyril Ernest Dunlop.
In het bekende boek Slagveld Sloedam
van René Hoebeke (Nieuw en St. Joosland,
2002), is een ooggetuigeverslag van deze
crash opgenomen.
Op 17 december werden de bewoners van
Lewedorp opgeschrikt door een Lancaster,
die kort na 22.00 uur neerstortte in een wei
land vlakbij de boerderij van M. Van Stee
aan de Lange Postweg tussen Lewedorp en
's-Heer Arendskerke. Het toestel werd neer
geschoten door een batterij luchtdoelgeschut
van 76 AA-Brigade, die nabij Lewedorp
stond opgesteld. De klap was geweldig en
de ravage enorm en ook was er schade aan
de nabij gelegen gebouwen wellicht als ge
volg van restanten fosfor aan boord van het
vliegtuig. Belangstellenden werden door
Canadese militairen op afstand gehouden
en mochten de plaats van de crash niet te
dicht naderen.
Dit tragische ongeval roept een aantal
vragen op. Hoe kon het gebeuren dat een
vliegtuig door een eigen luchtdoelbatterij
werd neergehaald? Het zware motorgeluid
van een Lancaster moet toch bij het bedie
nend personeel van het luchtafweergeschut
overbekend zijn geweest? De weersomstan
digheden waren op die zondagavond 17
december 1944 goed: een matige zuidelijke
wind en een onbewolkte hemel.
Was het misverstand wellicht mede te
wijten aan de chaotische en beslissende
42
